103 5

Rys.11.14. Struktura stali stopowej z widocznymi ciemnymi

liniami dyslokacji oraz prążkami na granicy ziarn, cienka folia, pow. 20 000x

Kontrast pozwalający odróżniać poszczególne obszary w obrazie mikroskopowym powstaje również w miejscach występowania znacznej gętości defektów punktowych i liniowych oraz płaskich defektów strukturalnych, jakimi są granice ziarn, granice międzyfazowe, błędy ułożenia i granice bliźniacze. Zmiany kontrastu dla tych obszarów zależą bezpośrednio od zmian warunków dyfrakcyjnych, jakie te defekty powodują. Przykładowo, dla określonych orientacji granice ziarn mogą zawierać prążki o oscylującym natężeniu kontrastu, podobne do prątków jednakowej grubości. Takie zjawisko obserwowane jest również dla błędów ułożenia ( rys.11.14 i 11.15.).

Rys. 11.15. Prążki zmiennego kontrastu w biędacłi ukaż en ia, cienka folia, pow. 30 000x

Dla poglądowego zilustrowania zależności pomiędzy strukturą cienkiej folii a jej odwzorowaniem w postaci obrazu w mikroskopie elektronowym na rys.ii.16 przedstawiono schemat ułatwiający interpretację obrazu mikroskopowego.

Rys.ll.16. Schemat defektów stukturalnych i geometrycznych na cienkiej folii i odpowiadające im odwzorowania w obrazie mkroskopowym:

1    - równomierne zmniejszenie

gruboóci i wys tępujące zmiany absorbcji,

2    - klinowe zmiany grubc&ci,

3    - sprężyste zgięcie folii,

4    - wgłębienie,

5    - otwir z klinowym brzegiem, 8 - wystąp,

⁷    - błąd ułożenia,

8    - bła.d ułożenia ograniczony

dyslokacjami cząstkowymi,

⁹    - dyslokacja jednostkowa

( niezdysocjowana ),

10 - pojedyncza dyslokacja ( obraz normalny ),

11 - dyslokacja niewidoczna; wektor Burgersa leży w płaszczyźnie dyfrakcji

12    - podwójny obraz dyslokacji,

13    - zygzakowaty obraz dyslok.

14    - punktowy obraz dyslokacji,

15    - pętla z dyslok. o rożnej

orientacji przestrzennej,

16    - tetraedryczny błąd

ułożenia,

17    - dyslokacje spiralne,

18    - ólad po przejściu dyslok.

z dwukrotnym poślizgiem poprzecznym

199