106 107 2

ANOMALIE

I ZABURZENIA W ROZWOJU

Okres przedszkolny obejmuje lata od 3—6 roku życia. W początkowej jego fazie dziecko w dal- I szym ciągu kieruje się impulsami, a jego procesy I poznawcze są jeszcze subiektywne, związane ? z osobistym doświadczeniem. Stopniowo staje się coraz bardziej zdyscyplinowane i potrafi podporządkować się wymaganiom zbiorowego życia. I Doskonaleniu ulega jego mowa. Już nie pojedyn- I cze słowa i gesty, ale zdania coraz poprawniej 1 formułowane stają się środkiem porozumiewania z otoczeniem. Zakres doświadczeń dziecka stale I wzrasta, uczy się ono, co wolno robić, a co jest I zakazane.

Główną formą działania w okresie przedszkolnym jest zabawa. Dzięki niej uczy się ono zręcz- I ności, rozwija wyobraźnię, ćwiczy umiejętności. Jest już zdolne do bawienia się zespołowego, co j wpływa na kształtowanie się kontaktów społecz- I nych. Nie omawiając dokładnie charakterystycz- I nych cech tego okresu postaramy się przedstawić I objawy trudności wychowawczych i zaburzeń I emocjonalnych, ukazując jednocześnie ich źródła I oraz możliwości likwidowania pojawiających się I problemów.

106

Niektóre dzieci mają ogromne kłopoty z przystosowaniem się do warunków życia ze względu na upośledzenie umysłowe. Z trudem i dużym opóźnieniem opanowują czynności związane z chodzeniem, mówieniem, ubieraniem się, samodzielnym jedzeniem. Na bodźce reagują w sposób niezrozumiały illa otoczenia. Wymagania stawiane tym dzieciom powinny być uzgodnione z psychologiem. W przypadkach nieznacznego niedorozwoju umysłowego wystarczy cierpliwa pomoc oraz atmosfera pogody I życzliwości, aby nie dopuścić do pojawienia się Irudności wychowawczych lub zlikwidować już Istniejące. Przypadki poważniejszego niedorozwoju wymagają pomocy specjalistów, a nawet wychowywania w zakładach specjalnych.

Anomaliami rozwojowymi są wady słuchu, wzroku i mowy. Nie wykryte w porę, zwłaszcza przy niewłaściwej atmosferze rodzinnej i surowych karach, mogą spowodować problemy wychowawcze. Brak rozeznania, że z powodu osłabionego słuchu dziecko nie może opanować mowy, często prowadzi do podejrzenia o niedorozwój umysłowy. Dlatego w razie występowania zaburzeń w zakresie opanowania przez dziecko podstawowych umiejętności rodzice powinni zasięgnąć porady u leka-

107

I