162

164 Rozdział 6

Tab. 6.8

Wyszczególnienie	1997	1998	1999
			Plan	Wyk.
Wskaźnik poziomu kosztów: - ogółem	0,850	0,841	0,838	0,820
- kosztów bezpośrednich	0.492	0,491	0,494	0,486
- kosztów pośrednich	0,358	0,350	0,344	0,334

Jak widać, zmniejszeniu uległ poziom kosztów ogółem, bezpośrednich i pośrednich, przy czym wskaźniki poziomu kosztów pośrednich obniżały się w większym stopniu niż wskaźniki poziomu kosztów bezpośrednich.

Duża ranga kosztów bezpośrednich a także ich dominujący udział w całości kosztów przedsiębiorstwa uzasadniają celowość pogłębionej ich oceny. We wstępnym etapie analizy można m.in. obliczyć odchylenia względne tych kosztów^-, stosując formułę 6.1. 1 tak na przykład odchylenie względne kosztów materiałów bezpośrednich (AKmb) w 1998 roku obliczamy następująco:

AKmb = 349 200 - 332 150 1,058 =-2 215 tys. zł.

Obniżenie materiałochłonności produkcji wpłynęło więc na oszczędność kosztów materiałów bezpośrednich w wysokości 2 215 tys. zł.

Odchylenia względne dla wszystkich analizowanych przekrojów czasowych i składników kosztów bezpośrednich zestawiono w tabeli 6.9.

Tab. 6.9

Odchylenia względne kosztów	1997-1998	1998-1999	1997-1999	Plan 1999-Wyk. 1999
Materiałów bezpośrednich	-2215	-2 650	-5 137	-5 870
Wynagrodzeń bezpośredn ich	-1 693	-1 995	-3 820	-1 960
Pozostałych kosztów bezpośrednich	2 946	80	3 200	1 081
Kosztów bezpośrednich ogółem	-962	-4 565	-5 757	-6 749

Jak wynika z danych powyższej tabeli, największe oszczędności kosztów' bezpośrednich wystąpiły w 1999 roku i to zarówno w stosunku do roku ubiegłego, jak i założeń planowych. Oszczędności kosztów dotyczyły w najwyższym stopniu materiałów bezpośrednich a w dalszej kolejności wynagrodzeń bezpośrednich. Dodatnie odchylenia względne, wskazujące na przekroczenie kosztów odnotowano natomiast w stosunku do pozostałych