172

się, badając zmiany wymiarów liniowych próbek najpierw nasyconych wodą, a następnie przechowywanych na powietrzu o wilgotności względnej 50-1-60%. Największe deformacje skurczowe zaznaczają się po pierwszych 3-t-4 miesiącach od chwili wykonania zaprawy lub betonu, natomiast ich stabilizacja następuje po l-f2 latach. Wielkość skurczu cementu określana na zaprawach normowych waha się w granicach 0,20-^0,40 mm/m po 28 dniach twardnienia. Deformacje skurczowe i pełzanie stwardniałych zaczynów cementowych są tym mniejsze, im mniej jest w zaczynie produktów amorficznych, i im więcej takich składników, jak krystaliczny Ca(OH)₂ oraz niezhydratyzowane ziarna cementu.

Na wielkość skurczu zaczynów i zapraw duży wpływ wywiera rodzaj cementu oraz jego skład mineralny (rys. 3.34). Cementy wysokoalitowe o niskiej zawartości glinianów wyróżniają się mniejszym skurczem. W początkowym okresie twardnienia zapraw i betonów skurcz zaczynu jest tym większy, im większe jest rozdrobnienie cementu. Po dłuższym okresie twardnienia współczynniki skurczu zwykle się wyrównują. Według Hallera wzrost współczynnika W/C zaczynu od 0,28 do 0,65 powoduje dwukrotny wzrost skurczu po 1 roku twardnienia.

Rys. 3.34. Wpływ rodzaju cementu na skurcz zapraw normowych

Obróbka hydrotermalna zaczynów i zapraw w autoklawie pod ciśnieniem 0,8-rl,5 MPa powoduje zmniejszenie skurczu wskutek lepszego wykrystalizowania produktów hydratacji cementu. Stwardniały zaczyn umieszczony w wodzie ulega pęcznieniu, co spowodowane jest nasileniem się procesu hydrolizy i hydratacji, a także wzrostem ciśnienia osmotycznego w produktach żelowych. Współczynnik pęcznienia zaczynu w wodzie jest tym większy, im mniejszy jest jego W/C. Po kilku latach pęcznienie zwykle ustaje i nie stanowi zagrożenia dla trwałości stwardniałego zaczynu.

BADANIE SKURCZU ZAPRAW CEMENTOWYCH

Skurcz cementu określa się za pomocą aparatu Graf-Kaufmana (rys. 3.35), mierząc zmiany liniowe stwardniałej normowej zaprawy cementowej przed i po przechowywaniu próbek nad nasyconym roztworem węglanu potasowego.

172