20090126 170730

Ważne jest zdobycie zaufania i przekonanie badanego, że opinia będzie tym Bardziej rzetelna, im pełniejsze informacje uzyska biegły. Zarazem badany powinien zrozumieć, że relacja pomiędzy nim a psychologiem w badaniu sądowym ma inny charakter niż w terapii, co wyraża się przede wszystkim w tym, że każda dostarczona biegłemu informacja może być wykorzystana w opinii, jeśli okaże się ważna dla badanego problemu, niezależnie od tego, czy w subiektywnym odczuciu badanego służy to jego interesowi. Dopiero po upewnieniu się, że warunki relacji są zrozumiale dla badanego, biegły może przejść do części właściwej badania.

1.2.4. Przebieg badaniu

elastyczność w postępowaniu

W trakcie badania biegły ma szczególnie trudne zadanie, ponieważ musi czuwać nad tym, aby wszystkie warunki zaplanowane na wstępie zostały zrealizowane, a w razie utrudnień wprowadzać odpowiednie zmiany, które wyeliminują błędy lub niepo wodzenie. Przede wszystkim biegły powinien zachować zloty środek pomiędzy koniecznością zgromadzenia danych niezbędnych do rozwiązania problemu a zasadami etycznymi w kontaktach z drugim człowiekiem oraz nadrzędnym zadaniem psychologa — nie sienia pomocy innym. To na biegłym, a nie na badanym, spoczywa odpowiedzialność za przebieg spotkania.

1.2.5. Sposób formułowania opinii

zakres

informacji

Podstawową zasadą w opracowywaniu opinii pisemnej jest dbałość o to, aby zakres zawartych w niej informacji byl wyczerpu jący, a tok wnioskowania odtworzony w sposób zrozumiały, a jed nocześnie aby unikać informacji zbędnych i jatrogennych. Opinia powinna zawierać część sprawozdawczą uwzględniającą: opis miejsca, czasu badania i zastosowanych technik, a także część interpretacyjną wraz z wnioskami, które stanowią bezpośrednią odpo-wiectr na pytania organu zlecającego. Ujawnianie wyników surowych z badań jest niewskazane, a nawet może się okazać szkodliwe dla badanego i prowadzić do błędnych interpretacji ze strony osób do tego nieprzygotowanych zawodowo (stron w procesie, przedstawicieli wymiaru sprawiedliwości). Wprawdzie obowiązu jące przepisy prawne nie dają gwarancji zachowania tajemnicy zawodowej w odniesieniu do surowych wyników badań testowych, jednak wyjaśnienie zasad interpretacji technik psychologicznych

------------Alicja Czerabrccka ------------------------------

stanowi zwykle przekonujący dla sądu argument zbędności ich ujawniania. W przypadku wątpliwości sądu co do rzetelności zastosowanej procedury wyniki surowe mogą stanowić materiał weryfikacyjny dla innych powołanych do tego celu ekspertów psychologów.

język opinii

Szczególną uwagę należy także zwrócić na informacje wykraczające poza zakres sformułowany w postanowieniu organu zlecającego. Zamieszczanie takich informacji może stanowić podstawę do odrzucenia ekspertyzy prze sąd, dlatego też należy ich unikać. Zdarzają się jednak sytuacje, kiedy dodatkowe wnioski lub informacje zamieszczone w opinii pisemnej wydają się szczególnie uza sadnione i pożądane. Do takicli należą sugestie oddziaływań terapeutycznych wobec osoby badanej czy też wyłączenia jej z toku postępowania ze względu na stwierdzone przeżywanie silnego stresu sytuacyjnego. W przypadkach wątpliwycłi najkorzystniej jest. jeśli biegły uzgodni z organem zlecającym własne propozycje rozszerzenia zakresu ekspertyzy.

Biegły powinien także pamiętać, aby język formułowanej przez niego opinii (tak pisemnej, jak i ustnej) byi jasny i zrozumiały, nie zawierał żargonu psychologicznego i unikał wyrażeń oraz zwrotów, które mają inne znaczenie potoczne, a inne specjalistyczne (jeśli ich użycie jest niezbędne, należy wyjaśnić wyraźnie, w jakim znaczeniu zostało użyte). Przede wszystkim jednak opinia nie może zawierać subiektywnych sformułowań (sugestii, podejrzeń, stosunku emocjonalnego do badanego ani jego oceny moralnej).

i.P.6. Problem nakładania si<> ról

doradca/

rnediato

łerapetr

Podejmując się roli biegłego psycholog powinien pamiętać, że rola ta pozostaje w konflikcie z innymi rolami, które może potencjalnie pełnić w stosunku do tej samej osoby: doradcy, mediatora czy też terapeuty. Każda z nich zakłada znacznie większy, stopień intymności i ma na celu niesienie pomocy klientowi (a więc ochro nę jego interesów). Kola biegłego ze swej natury wiąże się z największym, dystansem wobec osoby badanej i zakłada ocenę funkcjonowania psychicznego. Dlatego zwłaszcza zmiana ról w kolejności od terapeuty do biegłego by łaby nadużyciem etycznym w stosunku do klienta (wykorzystanie informacji zdobytych w warunkach pełnej otwartości) oraz organu zlecającego (niewystarczający obiektywizm).

• ..'l/ii C.~iWi/t'AVfał —