2012 12 18 14 51

M TEADTCJA MIEJSCA

Każdy fragment krajobrazu kulturowego powstał w ^w^’^^kU ^ trwałych, zwykle widoretletnich przemian. Kolejno przeć V ituro- ' typu pierwotnego poprzez naturalny, dalej przez szereg form    la

wych historycznych, aż do swej współczesnej kulturowej postaci.    '

zatem krajobraz kulturowy zachował w mniejszym lub większym niu ślady lub pozostałości czy też elementy swej historycznej ewolucji. Mogą one być mniej lub bardziej widoczne. Nierzadko zachowały się tylko w ukształtowaniu lub w warstwach geologicznych i kulturowych ziemi. Z reguły jednak w jakiś sposób, przynajmniej we fragmentach, nawarstwienia te są możliwe do odczytania w układzie terenu, pokryciu | i oddziałują na obecne właściwości oraz na formę krajobrazu. Ten zespół właściwości określić można mianem „tradycji miejsca".

Podane nawarstwienia podzielić można na łączące się z okresem istnienia jia danym miejscu krajobrazu pierwotnego i naturalnego oraz kulturowego, historycznego i współczesnego.

Opisane właściwości da się przedstawić nawet na obszarach pozornie nie wyróżniających się niczym w terenie. Jako typowy i łatwo dostępny przykład podać można miejscowości Bodzów i Kostrze w obrębie miasta Krakowa. Obecnie jest to płaski i podmokły teren łąk i pastwisk, z odosobnionymi dwoma wzgórzami: Ławy i św. Piotra, z dwiema niewielkimi wsiami i wapiennikiem. Zebranie jednak najrozmaitszych materiałów pozwala rekonstruować zarys szeregu gruntownych przekształceń tego krajobrazu, które, pomijając odległe epoki geologiczne, tylko przez ostatnie 1000-lecie pozostawiły wiele dla przeciętnego człowieka niedostrzegalnych form krajobrazowych, stanowiących niezbite dowody prze- E mian.

Okres krajobrazu pierwotnego. Około 1000 lat temu (X wiek) I płynęła tędy Wisła (zachowały się ślady starorzecza), a znaczną prze- I strzeń zajmował las dębowy i zadrzewienia łęgowe w przekroju rowów I melioracyjnych (zachowały się pnie drzew). Szczyty wzgórz były odsło- I nięte, zarosłe trdwą, ze sterczącymi skalnymi ostańcami.

Okres krajobrazu naturalnego. Około 700—800 lat temu (XIII I —XIV wiek) koryto Wisły przesunęło się ku północy, znaczną zaś część płaskiego terenu zajmowało Wielkie Jezioro. Nad jego brzegami rósł dębowy las. Na wzgórzu Ława powstały dwa osiedla Bodzów i Kostrze, dając początek pasterskiej formie krajobrazu. Na wzgórzach wypasano I owce.

Okres krajobrazu kulturowego. Około 500 lat temu (XV wiek) jezioro zaczęło wysychać, a lasy podlegać karczowaniu. Ukształtowała |§ następna forma — krajobraz rolniczy. Zbudowano wsie i powstała so chownica pól. Istniejące ostańce zostały rozebrane na materiał budowk" j • ny. a z czasem, wobec braku wapienia, na powierzchni powstały J

pienia.

Kra jo niu wapi wysokim łomu. W miast zni!

Kra jo! nym zadi kac je mia strzeniaia uprawne calne. Pa: watę, pod szybko ul nastąpiła < Podany gotrwałość miejsca. U siada włas zagospodar pójdą w ni stało się w niesie z czj poniesie sti krajobrazu gdy był na kształceń ki Można \ sunku nowji ściwości okr

Każdy fr« nowa forma zu, jest żmii obrażeń kraji społem właści Gdy nowa cję rozwoju ą czną, funkcjoi możemy okrei