229

229

objaśnienia podaje się w wymaganiach technicznych umieszczonych nad tabliczką rysunkową.

Liczby wymiarowe występujące na jednym arkuszu rysunkowym należy pisać cyframi o jednakowej wysokości, niezależnie od podziałki, w jakiej przedstawiono rzut. Minimalna wysokość cyfr wymiaru nomimalnego¹ nie powinna być mniejsza niż 3,5 mm, a ułamków zwyczajnych i odchyłek granicznych¹ nie mniejsza niż 2,5 mm. Z reguły wysokość pisma pomocniczego (tj. służącego między innymi do zapisu wymiarów) przyjmuje się 5 razy większą niż grubość linii grubej zastosowanej na arkuszu, natomiast wysokość cyfr ułamków zwyczajnych i odchyłek granicznych o rząd mniejszą od tak ustalonej wysokości.

W budowie maszyn wymiary liniowe podaje się zwykle w milimetrach bez oznaczenia jednostek miary i bez żadnych dodatkowych wyjaśnień, natomiast wymiary kątowe - w stopniach, minutach i sekundach, ale z symbolami tych miar umieszczonymi po każdej liczbie.

Wymiary liniowe na rysunku mogą być wyrażone w innych jednostkach niż milimetry, ale musi to być wyraźnie zaznaczone w zapisie konstrukcji. W przypadku jednej wspólnej jednostki dla wszystkich wymiarów liniowych wystarczy umieścić stosowną uwagę w wymaganiach technicznych, a liczby wymiarowe podać również bez jednostek.

Jeżeli zachodzi konieczność podania wymiaru liniowego w innych jednostkach niż przyjęte jako podstawowe dla danego rysunku, to za liczbą wymiarową należy umieścić odpowiednie oznaczenie miary, np. 3" (cale) na rysunku z w^rymiarami wyrażonymi w mm lub 75 mm na rysunku z wymiarami wyrażonymi w calach.

Wymiar liniowy wymieniony w uwagach technicznych trzeba podać z jednostką miary, niezależnie od przyjętej konwencji pomijania tych samych jednostek za wartościami liczbowymi umieszczonymi przy liniach wymiarowych.

Znaki wymiarowe służą do opisania rodzaju bądź charakteru wymiaru (tabl. 7.7). Niektóre z nich pozwalają na uproszczenie zapisu postaci konstrukcyjnej przez pominięcie tych rzutów, które wyjaśniałyby kształt zarysów' jednoznacznie opisanych znakiem wymiarowym (tabl. 7.8). Stosowanie znaków wymiarowych jest obowiązkowe. Znak wymiarowy nie może być oddzielony od liczby wymiarowej żadną linią lub innym znakiem rysunkowym. Sposoby zapisu wymiarów' szerzej omówimy w rozdziale 7.4.

1

Patrz rozdział 8.