270

270

Długość gwintu znormalizowanego i nieznormalizowanego należy podać bez wyjścia gwintu (rys. 7.37a) z wyjątkiem śruby dwustronnej, dla której długość gwintu kojarzonego z otworem podaje się łącznie z wyjściem (rys. 7.37b, por. wymiary e i b).

Wielowypusty i wielokarby znormalizowane wymiaruje się przez podanie oznaczenia ustanowionego odpowiednią normą przedmiotową (wraz z numerem tej normy) i długości użytecznej wypustów (rys. 7.38). Pełen układ wymiarów długościowych wypustów wymaga uzupełnienia o jeden z następujących wymiarów przyjmowanych w miarę potrzeby:

-    całkowitą długość wypustów l (rys. 7.3 8a),

-    promień wyjścia R (rys. 7.38b),

-    długość wyjścia rowków / (rys. 7.38c).

W oznaczeniu wielowypustu równoległego (rys. 7.38a, d) podaje się w pierwszej kolejności liczbę wypustów, a następnie wartości liczbowe średnicy wewnętrznej (mniejszej) i zewnętrznej (większej), ale bez znaków wymiarowych średnicy (<f> - fi). Liczby w zapisie są zawsze rozdzielone znakiem mnożenia (x). Litery umieszczone za układem liczb określają rodzaj osiowania równoległego połączenia wielo wypustowego: na średnicy wewnętrznej (d), na średnicy zewnętrznej (D), na bokach wypustów (b) oraz rodzaj połączenia: spoczynkowe (s), przesuwne (p) i luźne (/).

Rodzaj osiowania wraz z rodzajem połączenia informują o tolerancjach wymiarów zarysu wielowypustu i pasowaniach występujących między wałkiem wypustowym a otworem wielorowkowym. Jeżeli w zapisie konstrukcji zachodzi konieczność podania tolerancji wymiarów zarysu wielowypustu równoległego, to trzeba to uczynić na dodatkowym rzucie widoku lub przekroju poprzecznego (rys. 7.39). Tolerancje i pasowania szerzej omówiono w rozdziale 8.

W oznaczeniu wielowypustu o zarysie ewolwentowym (zębach ewolwen-\trwyt3rr, rys. 1 3%t>, e) ‘watefo. wietowypcrstowy ■wyióżróa •się ‘wtóteą Vńerą W, natomiast otwór wielorowkowy - literą N, po których podaje się wartości liczbowe średnicy zewnętrznej wielowypustu (ściślej zaś średnicy zewnętrznej otworu, ponieważ średnica zewnętrzna wałka jest nieznacznie od niej mniejsza, ale różnicy tej nie uwidacznia się w zapisie rysunkowym) oraz oddzielony od niej znakiem mnożenia (x) moduł (to jest pewną wielkość związaną z konstrukcją uzębienia koła zębatego przekładni, ponieważ taką częścią maszyny jest również wielowypust o zarysie ewolwentowym). Dokładność wykonania zarysu opisuje się symbolem liczbowo-literowym umieszczonym za wartością modułu i oddzielonym od niego również znakiem mnożenia (x).

Wymiary i tolerancje wymiarów zarysu wielowypustu ewolwentowego podaje się w tablicy danych technicznch, podobnie jak podczas wymiarowania kół zębatych. Znormalizowany wielowypust o zarysie ewolwentowym z reguły nie wymaga zapisu wymiarów na rzucie prostopadłym do osi wzdłużnej, ponieważ są one zawarte we wspomnianej tablicy.