2tom075

3. APARATY ELEKTRYCZNE 152

na w układach dwulampowych (tzw. landem). Zc względu na możliwość pojawienia się zjawisk rezonansowych napięcie znamionowe kondcnsalorów szeregowych musi być ok. dwukrotnie wyższe niż napięcie lamp. Kondensatory równoległe (rys. 3.69) są stosowane w oprawach pojedynczych lamp fluorescencyjnych, rtęciowych, sodowych i reklam jarzeniowych.

Rys. 3.69. Kondensator do lamp wyładowczych typu KI.MP (produkcji Telpod)

Kondensatory do lamp produkuje się zazwyczaj jako jednozwijkowe w obudowie cylindrycznej o izolacji z papieru metalizowanego lub folii PP. Kondensatory są wyposażone w bezpieczniki chroniące przed rozerwaniem obudowy (rys. 3.70). Przy wzroście ciśnienia wewnątrz obudowy kondensatora następuje jej wydłużenie i zerwanie drucika topikowego, powodując wyłączenie kondensatora spod napięcia.

Rys. 3.70. Budowa wewnętrzna kondensatora z bezpiecznikiem zerwaniowym I wydłużająca się część obudowy, tzw. pręgi. 2 zwijka, 3 pokrywka z przepustami, 4 — drut bezpiecznika

Kondensatory do silników służą do rozruchu silników indukcyjnych jednofazowych zwartych i silników trójfazowych, zasilanych z sieci jednofazowej. Po przeprowadzeniu rozruchu są one automatycznie wyłączane. Pojemność kondensatorów rozruchowych wynosi 40—100 pF na 1 kW mocy silnika; napięcie znamionowe musi być wyższe niż. napięcie pracy silnika i zwykle jest równe 280—350 V.

W silnikach tzw. kondensatorowych, stosuje się też kondensatory włączone na stałe, nazywane kondensatorami roboczymi. Dzięki temu silniki mają większą sprawność i większy współczynnik mocy, kosztem jednak momentu rozruchowego. Kondensatory robocze silnikowe mają pojemność ok. 50 pF na 1 kW.

. Kondensatory silnikowe produkuje się zwykle o izolacji z papieru metalizowanego lub metalizowanej folii syntetycznej, nasycanych np. olejem mineralnym. Jako kondensatory rozruchowe są też stosowane kondensatory elektrolityczne.

Kondensatory do układów energoelektronicznych, zwane też kondensatorami ener-goelektronicznymi, mogą spełniać różne zadania w układach. Pracują często przy napięciach niesinusoidalnych i o zwiększonej częstotliwości. Kondensatory tłumiące służą <1° ochrony tyrystorów i diod przed skutkami przepięć. Budowane są na napięcia 740—1500 V o pojemności od 0,1 do ok. 150 pF. Kondensatory komutacyjne są stosowane do wymuszonej komutacji tyrystorów. Pracują one przy napięciach tra-owych o dużej stromości narastania i częstotliwości od kilku do ok. 10000 Hz. Budowane są na napięcia 200 h- 1500 V i pojemności do 100 pF. Kondensatory energoelektroniczne mają izolację metalizowaną papierową lub foliową. W kondensatorach komutacyjnych i filtrujących pracujących przy zwiększonych częstotliwościach stosuje się prawie wyłącznie folie PP.

3.10.5.    Kondensatory impulsowe

Kondensatory impulsowe stosuje się w obwodach do wytwarzania impulsów napięciowych lub prądowych, rn.in. do udarowego magnesowania stali, w technice laserowej, w generatorach clektrohydrodynamicznych EHD, do udarowego tłoczenia blach, w generatorach probierczych napięć i prądów udarowych, w urządzeniach kontrolowanej reakcji termojądrowej, a także np. w fotograficznych lampach błyskowych.

Charakterystyczną wielkością kondensatora impulsowego jest energia E = CU²/2; stąd stawiane im podstawowe wymagania: duża pojemność C, mata indukcyjność i odpowiednio wysokie napięcie robocze U. Kondensatory impulsowe są budowane na napięcia do 100 kV. Indukcyjność kondensatora nie przekracza zwykle 10 nH, a jego energia znamionowa wynosi do 25 kj. Kondensatory impulsowe wykonuje się z dielektryka o dużej przenikalności elektrycznej i wysokiej wytrzymałości na przebicie. Powszechnie jest stosowany papier o zwiększonej gęstości nasycony olejem mineralnym. Dobre wyniki daje nasycanie olejem rycynowym. Stosuje się też powszechnie folie poliestrowe PET lub polipropylenowe PP.

Wielkością umożliwiającą porównywanie konstrukcji kondensatorów impulsowych jest iloczyn ich trwałości (wyrażonej liczbą impulsów) oraz względnej przenikalności elektrycznej. Wielkość ta przekracza zazwyczaj 10⁵ przy gęstości energii dochodzącej do 450 J/kg.

3.10.6.    Parametry znamionowe i warunki pracy

Podstawowe wielkości charakteryzujące kondensator: pojemność znamionowa, napięcie znamionowe i częstotliwość muszą być uzupełnione innymi parametrami, w zależności od przeznaczenia i jego warunków pracy. W przypadku kondensatorów do kompensacji

Tablica 3.12. Międzynarodowe standardy IEC dla kondensatorów elektroenergetycznych

Rodzaj kondensatorów	Numer publikacji IEC i jej zakres
Kondensatory do pieców indukcyjnych Kondensatory szeregowe Kondensatory do silników elektrycznych ondensatory sprzęgające i kondensatorowe ^elniki napięcia Kondensatory do lamp wyładowczych eyjn „^Ona^^c‘^owe kondensatory samoregenera- Wysokonapięciowe kondensatory równolegle cvjne°^na^^C'°'^VC ^^ond^cnsa*^or>' nicsamorcgcncra- Kondensatory energoelektroniczne	IEC 110: Capacitors for Inductive Hcat Generating Plants... IEC 143: Series Capacitors IEC 252: A.C. Motor Capacitors IEC 358: Coupling Capacitors and Capacitor Dividcr IEC 566: Capacitors for Use in Discharge Lamp Circuits... IEC 831: LV Sclf-Hcaling Capacitors IEC 871: HV Shunt Capacitors IEC 931: LV Non-Self-Healing Capacitors IEC 1071: Power Electronic Capacitors