2tom091

4. TRANSFORMATORY 184

Podstawowe parametry stosowanych w Polsce autotransformatorów sieciowych podano w p. 4.14.3.

Schematy regulacji przekładni autotransformatorów przedstawiono na rys. 4.21.

4.9. Regulacja przekładni

Sposoby regulacji

Regulację przekładni transformatorów energetycznych uzyskuje się przez zmianę efektywnej liczby zwojów po stronie pierwotnej lub wtórnej za pomocą przełącznika zaczepów. Jeżeli zmiana liczb zwojów w transformatorze głównym jest trudna lub niemożliwa do zrealizowania, to można wprowadzić szeregowo napięcie dodawcze z osobnego transformatora regulacyjnego, zwanego dodawczym.

Regulacja w stanie beznapięciowym

Stosuje się ją w transformatorach, które po zainstalowaniu pracują w określonej pozycji przełącznika zaczepów, dostosowanej do przeciętnego napięcia w danym punkcie sieci zasilającej. Stopień regulacji wynosi w nich najczęściej 2,5 lub 5%. Zwoje zaczepowe są umieszczane tak, aby uzyskać jak najmniejszą składową poprzeczną strumienia

Rys. 4.19. Dwa sposoby beznapięciowcgo przełączania zaczepów

rozproszenia. Schemat układu łączenia zaczepów podano na rys. 4.19. Zmiana pozycji przełącznika bez wyłączenia napięcia grozi zwarciem zwojów jednego zaczepu i uszkodzeniem transformatora.

Regulacja pod obciążeniem

Stosuje się ją w transformatorach sieciowych i specjalnych (np. do pieców lukowych) o szerokim zakresie regulacji. Zmiany położenia przełącznika zaczepów dokonuje się bez wyłączenia napięcia, w stanie obciążenia.

W uzwojeniach regulacyjnych — łączonych w gwiazdę — połączenie wybranych zaczepów trzech faz tworzy punkt gwiazdowy uziemiony lub izolowany chroniony odgromnikiem. Przy połączeniu tych uzwojeń w trójkąt zaczepy są umieszczane w środku uzwojenia każdej fazy. Układy przełączające poszczególnych faz muszą być izolowane wzajemnie i względem ziemi (tzw. przełączniki fazowe). Schematy układów podano na rys. 4.20. Grupy zwojów' zaczepowych tworzą wydzieloną cew'kę regulacyjną na całej wysokości uzwojenia, umieszczoną na osobnej tulei. Podobciążeniowe przełączniki zaczepów, stosowane w Polsce, są urządzeniami migowymi z rezystorami ograniczającymi prąd w obwodzie uzwojenia regulacyjnego podczas przełączania.

Rys. 4.20. Schematy układów regulacyjnych z przełącznikami zaczepów pod obciążeniem: a) połączenie w gwiazdę — przełącznik w punkcie gwiazdowym; b) połączenie w trójkąl — przełączniki fazowe wzajemnie izolowane; cl)... ... c5) kolejne położenia oporowego przełącznika zaczepów P przy zmianie zaczepu 3 na 4

Wybieraki przełączników znajdują się w głównej kadzi transformatora, natomiast przerzutniki obciążenia (przełączniki mocy), ze względu na ich łuk łączeniowy, umieszcza się w oddzielnej komorze zaopatrzonej w jednostopniowy przekaźnik przepływowy. Przekaźnik ten powoduje wyłączenie transformatora w przypadku niezgaszenia łuku, wywołującego zwarcie zaczepowe, które grozi zniszczeniem przełącznika, a nawet transformatora.

_w^ys'    1• Schematy układów regulacyjnych stosowanych w autotransformatorach sprzęgających: a) przełącznik

£ Phhhcie gwiazdowym; b, c, d) przełączniki fazowe; e) zastosowanie transformatora dodawczego

■ uzwojenie szeregowe, W— uzwojenie wspólne, T- uzwojenie trzecie połączone w trójkąt, R — uzwojenie ^acyjne, AG - - autotransformator główny, A W— autotransformator wzbudzający, TD — transformator dodawczy