311

7. METALOPLASTYKA 311

prze/. 5-6 godzin w 30-35°C, a następnie przez pół godziny w suszarce w 100-110^f,C.

Dalszym kolejnym zabiegiem jest kąpiel przedmiotu przez 30 minut we wrzącym roztworze taniny, której lOg rozpuszcza się w 1 litrze wody. Jeżeli po wyjęciu z kąpieli taninowej i osuszeniu na powierzchni przedmiotu powstanie nalot, oczyszcza się go miękką mosiężną szczotka drucianą. Zabieg zwilżania roztworem, suszenie i kąpanie w taninie, powtarza się 3-5 razy, aż do uzyskania równomiernego, ciemnostalowego koloru. Cały czas przedmiot należy brać czystymi szczypcami, a nie palcami, aby go nie zatłiiścić. Poczerniony ostatecznie przedmiot gotuje się 10-15 minut w oleju lnianym i na tym kończy się cały proces brunirowania.

Do brunirowania można stosować inną, nieco prostszą kąpiel

0    składzie: [chlorek żelazowy (FeCli) I50g + siarczan miedziowy (C11SO4 • 5ILO) 30g + kwas azotowy stężony(HNOj) 75g + kwas solny stężony (HCł) 75g + alkohol etylowy 96% (C₂H₅OH) 50g + woda do 11]. Stosując ten roztwór należy postępować jak poprzednio.

Innych kolorów poza granatowym i czarnym na żelazie w sposób trwały

1    chemiczny uzyskać się nic da. O wiele podatniejsza do barwienia na różne kolory jest miedź. Dlatego też, gdy chcemy stalowemu przedmiotowi nadać inny kolor, przedmiot ten najpierw miedziujemy.

Barwienie miedzi i jej stopów. Miedź należy do metalu dającego .się barwić na niemal wszystkie kolory tęczy. Niestety większość tych barw jest raczej nietrwała. Można temu zapobiec zabezpieczając powierzchnię metalu przed wpływem warunków atmosferycznych poprzez pokrycie jej bezbarwnym lakierem. Wyjątek stanowią tu barwy: czarna, ciemnobrązowa oraz zielononiebieska nie wymagające żadnych zabezpieczeń. Tylko barwa zielononiebieska (patyna - zasadowy węglan miedzi oraz siarczek miedziowy przechodzący w zasadowy siarczan miedzi) może wytworzyć sic na powierzchni miedzi w sposób naturalny jako produkt korozji. Wymaga to jednak wielu lat.

Istnieją sztuczne metody wytwarzania patyny. Polegają one na zwilżeniu powierzchni miedzi dokładnie odtłuszczonej i trawionej 30-40% kwasem octowym i umieszczeniu w przestrzeni bogatej w dwutlenek węgla którą można wytworzyć w naczyniu, gdzie na dnie znajduje się talerz z kredą polaną obficie kwasem octowym. Kwas octowy i dwutlenek węgla powodują tworzenie się na powierzchni miedzi zasadowego węglanu miedziowego i octanu miedziowego przypominającego naturalną patynę. Przedmioty powinny tak pozostawać przez. 3-4 dni. Taki zabieg należy powtórzyć trzykrotnie.