315

315

Rys. 8.4. Typy wymiarów: a) liniowych , b) kątowych

1)    zewnętrzny (Z) - podaje odległość elementów powierzchni, pomiędzy którymi otoczenie jest wypełnione materiałem (np. wymiar średnicy wałka);

2)    wewnętrzny {W) - podaje odległość elementów powierzchni, które są ograniczone materiałem na zewnątrz wielkości wymiarowych (np. wymiar średnicy otworu);

3)    mieszany (M) - podaje odległość elementów powierzchni, z których jeden jest wyznaczony przez materiał leżący na zewnątrz wielkości wymiarowej, a drugi przez materiał leżący wewnątrz tej wielkości;

4)    pośredni (P) - opisuje odległość elementów, z których co najmniej jeden jest elementem teoretycznym (oś lub płaszczyzna symetrii); wymiar ten może być określony tylko pośrednio - na podstawie wymiarów zewnętrznego, wewnętrznego lub (i) mieszanego.

Kierunki odchyłek granicznych wymiarów zewnętrznych i wewnętrznych ustalonych według zasady max lub min materiału są oczywiste. W zależności od etapu wykonania wytworu będą one zwiększały lub zmniejszały wymiar nominalny. Oznacza to, że wymiary powierzchni zewnętrznych nie podlegających dalszej obróbce skrawaniem będą miały odchyłki ujemne, natomiast wymiary powierzchni wewnętrznych nie podlegające już obróbce skrawaniem - odchyłki dodatnie. Odchyłki graniczne wymiarów tych samych powierzchni, ale podlegających jeszcze dalszej obróbce, będą odpowiednio przeciwne.