332

przenoszonej substancji jest wtedy wprost proporcjonalny do gradientu stężenia

dr

—. a rolę współczynnika proporcjonalności pełni przepuszczalność P błony komórkowej. Proces len opisuje prawo Ficka. Drugim sposobem transportu biernego jest transport za pośrednictwem białek tworzących pory (kanały jonowe) Jest to tak zwana dyfuzja ułatwiona lub transport ułatwiony. Jednak liczba pośredniczących w transporcie ułatwionym struktur makrocząsteczkowych tworzących pory jest ograniczona i przy dostatecznie dużym stężeniu przenoszonej substancji jej strumień ulega nasyceniu, przyjmując wartość maksymalną (ryc* 13.5).

Bodz*c termodynamiczny

i

Ryc. 1X5. Strumień dyfuzji jnt wprost proporcjonalny do gradientu stężenia, naiomtast transport odbywający się za pośrednictwem białek transportujących posiada ograniczenie wynikające z ich ilości - strumień J przenoszonej substancji ulega nasyceniu, osiągając wartość maksymalną V_w.

Transport aktywny

Transport aktywny pirnszffo rodzaju (piernwiny). Transport aktywny, w przeciwieństwie do transportu biernego, odbywa się przeciwnie do aktualnie istniejących bodźców - wymaga zatem nakładu energii. System transportu aktywnego wymaga zaangażowania nośników - białek transportujących wykazujących specyficzność w stosunku do określonych substancji. Podstawowy model aktywnego transportu za pomocą nośników zakłada. Ze zw iązanie przez białko przenoszące transportowanej substancji powoduje zmianę konformacji nośnika w taki sposób, że początkowo wiążące miejsce na nośniku znajduje się po jednej stronie błony, a następnie. po zmianie konformacji, po jej drugiej stronic. Ponadto, powinowactwo chemiczne miejsca wiążącego na nośniku dla wiązanej substancji jest inne. gdy miejsce to ma kontakt ze środowiskiem wewnątrzkomórkowym i inne gdy ma ono kontakt ze środowiskiem zewnątr/komórkowym. Ta różnica w powinowactwie chemicznym jest odpowiedzialna za zdolność nośników do przenoszenia substancji z jednej na drugą stronę błony. Kierunek transportu aktywnego odbywa się z obsza-

332