3tom361

U. OCHRONA PRZECIWPORAŻENIOWA W’ INSTALACJACH ELEKTRYCZNYCH 724

Fundamenty budynków wykonane z betonu zbrojonego są często wykorzystywane jako uziomy urządzeń elektroenergetycznych i trwałość ich jest bardzo duża. Przewody uziemiające przyłącza się co najmniej do dwóch wzdłużnych prętów zbrojenia. Połączenia te zaleca się wykonywać jako spawane.

Uziomy pionowe z rur, prętów lub kształtowników są pogrążane w gruncie do głębokości nie mniejszej niż 0,5 m, a uziomy poziome z taśm lub drutów są układane na głębokości nic mniejszej niż 0,6 m. Te wymiary uwzględniają zarówno ochronę uziomów przed uszkodzeniami mechanicznymi, jak i zwiększenie ich rezystancji wskutek zamarzania i wysychania gruntu.

Przy obliczeniach rezystancji uziomu należy brać pod uwagę współczynniki określające zmniejszenie konduktancji gruntu w wyniku okresowego zmniejszania się jej wilgotności.

Rezystancję uziomów naturalnych i sztucznych o nie zmieniającej się wartości można zapewnić m.in. przez:

—    odpowiednie połączenia, np. przez spawanie, połączenia śrubowe, zaciskanie, nitowanie;

—    ochronę przeciwkorozyjną połączeń.

Przewody uziemiające ułożone w ziemi powinny mieć przekroje nie mniejsze niż podane w tabl. 11.6.

Tablica 11.6. Minimalne przekroje przewodów uziemiających, zaczerpnięto z [11.24]

Przewody	Chronione przed uszkodzeniami mechanicznymi	Nie chronione przed uszkodzeniami mechanicznymi
Chronione	2.5 mm^2	16 mm^2 Cu
przed korozją		16 mm^2 Fe
Nie chronione	25 mm^2 Cu
przed korozją	50 mm^2 Fe

W przypadku stosowania w stacji oddzielnych uziomów dla urządzeń średniego i niskiego napięcia konieczne jest uniezależnienie od siebie również przewodów uziemiających pomiędzy urządzeniami. Przewód uziemiający uziemienia roboczego powinien być doprowadzony do stacji jako izolowany, tak aby na niego nie mógł przenieść się potencjał z uziemienia średniego napięcia. Izolacja przewodów powinna wytrzymać napięcie probiercze nie mniejsze niż 2,5 kV.

11.13. Uziemienie robocze

Ma ono na celu zapewnienie prawidłowej pracy urządzeń elektroenergetycznych szczególnie w przypadku, gdy są one połączone bezpośrednio z siecią napowietrzną lub są zasilane z układu o napięciu wyższym niż 1 kV poprzez transformator lub przetwornicę.

Uziemienie robocze w sieci prądu przemiennego może być wykonane jako bezpośrednie lub jako otwarte przy zastosowaniu bezpiecznika iskiernikowego. Chroni ono sieć niskiego napięcia przed skutkami przeniesienia się na nią napięcia wyższego, np. w przypadku przebicia izolacji między uzwojeniami średniego i niskiego napięcia w transformatorze (rys. 11.33).

Jeżeli transformator po stronic niskiego napięcia ma dostępny punkt neutralny, to uziemienie robocze należy przyłączyć do tego punktu.

Rys. 11.33. Przykład przebicia między uzwojeniami średniego i niskiego napięcia transformatora

Rezystancja uziemienia roboczego punktu neutralnego transformatora, wyrażona w omach, powinna spełniać warunek

50

(11.11)

•*2

przy czym I, — prąd zwarcia doziemnego w sieci wyższego napięcia, prąd płynący przez uziemienie robocze przy uszkodzeniu izolacji pomiędzy wysokim i niskim napięciem, A. Przy spełnieniu tego warunku najwyższe napięcie, które może pojawić się po stronie niskiego napięcia pomiędzy punktem neutralnym transformatora a ziemią, nie może przekroczyć 50 V, nie może osiągnąć wartości niebezpiecznego napięcia dotykowego.

Przy bezpośrednim uziemieniu punktu neutralnego transformatora o napięciu między-przewodowym 380 V i wyprowadzonym przewodzie neutralnym, napięcie pomiędzy przewodem skrajnym a ziemią wynosi 220 V (zamiast 380 V jak przy uziemieniu punktu neutralnego przez uziemienie otwarte). Przewód neutralny w tym przypadku ma potencjał bliski potencjałowi ziemi, napięcie zaś pomiędzy nim a ziemią jest wynikiem przepływu prądu wyrównawczego spowodowanego nierównomiernym obciążeniem faz.

W liniach napowietrznych niskiego napięcia stosuje się możliwie liczne uziemienia robocze przewodu ochronno-neutralnego, ograniczając zarówno niebezpieczne skutki jego przerwania, jak i wyrównując w ten sposób różnice potencjałów pomiędzy nim a ziemią.

Wszystkie uziemienia robocze, a szczególnie uziemienie robocze punktu neutralnego transformatora są —jeśli to możliwe — przyłączone do istniejących w pobliżu uziomów naturalnych, a zwłaszcza rurociągów wodnych.

Uziemień roboczych nie wolno stosować do transformatorów i przetwornic separacyjnych oraz zasilających obwody objęte ochroną przez bardzo niskie napięcie bezpieczne. Takie uziemienia mogłyby przenieść niebezpieczne napięcia dotykowe na urządzenia objęte tymi dodatkowymi ochronami przeciwporażeniowymi.

LITERATURA

Książki i publikacje

11.1.    Boczkowski A., Sicmck S., Wiaderek B.: Nowoczesne elementy zabezpieczeń i środki ochrony przeciwporażeniowej w instalacjach elektrycznych do 1 kV. Warszawa, F.lektromontaż 1992.

11.2.    Bratkowski T., Gąsowski H., Przybylski J., Tymowski A.: Ochrona przeciwporażeniowa w instalacjach i urządzeniach elektrycznych na napięcie 1 kV. Warszawa, COSiW SEP 1974.

11.3.    International Electrotechnical Commission. 1EC Report Publ. 479-1:EfFects ofcurrentpassing through the human body. Part 1. General aspeets. 1984.

11.4.    International Electrotechnical Commission. IEC Report Publ. 479-2: EITccts of current passing through the human body. Part 2. Special aspeets. 1987.