Uczciwek121

3.8. Ochrona przeciwprzepięciowa w urządzeniach i instalacjach o napięciu do 1 kV

3.8.1.    Wiadomości ogólne

W rozdziale 2.10. dotyczącym ochrony przeciwprzepięciowej sieci i urządzeń o napięciu powyżej 1 kV, omówiono zagrożenia i sposoby realizacji ochrony odgromowej obiektów i zawarte w pkt.

2.10.1.    wiadomości można w znacznym stopniu odnieść do obiektów zasilanych napięciem poniżej 1 kV.

Sytuacja w zakresie normalizacji koordynacji izolacji i dobom ograniczników przepięć do sieci elektroenergetycznej niskiego napięcia jest inna niż w sieciach wysokich napięć. Obecnie brak jest norm dotyczących doboru odgromników i koordynacji izolacji sieci niskiego napięcia. Dokumentem regulującym częściowo tę kwestię jest norma międzynarodowa instalacyjna [42] edycja z 1995 r. i krajowy odpowiednik pierwszego jej wydania [43],

Jak wiadomo, do ochrony urządzeń elektrycznych przed przepięciami stosowane są odgromniki zwane - aparatami. Chronią one przede wszystkim urządzenia, w których przepięcia mogą spowodować trwałe uszkodzenie ich izolacji, tj. transformatory, przekładniki, silniki elektryczne i inne urządzenia.

Przepięcia, czyli przejściowe wzrosty napięć, można ogólnie podzielić na atmosferyczne (piorunowe) oraz tzw. wewuętrzne, powstające wewnątrz systemu elektroenergetycznego w postaci przepięć długotrwałych, dorywczych i łączeniowych.

Poszczególne rodzaje przepięć i przebiegi przepięciowe różnią się wartościami szczytowymi, stromością narastania (częstotliwością), czasem trwania i kształtem przebiegu.

Podstawowym środkiem ochrony przepięciowej, ograniczającym amplitudę przepięć, są właśnie odgromniki. Stanowią one istotny składnik koordynacji izolacji, tj. zestawu środków (zabiegów) służących temu, aby wywołane przepięciami (atmosferycznymi, łączeniowymi) przeskoki lub też przebicia izolacji wystąpiły w' miejscach, gdzie mogą spowodować najmniejsze szkody, jak i zakłócenia ruchowe.

Oprócz respektowania zasad prawidłowej koordynacji i izolacji ochrona przeciwprzepięciowa - w odniesieniu do przepięć atmosferycznych - polega na stosowaniu przede wszystkim następujących środków:

•    przewodów odgromowych oraz skutecznego, o małej rezystancji, uziemienia słupów linii;

•    podejść kablowych z linii napowietrznych do stacji lub podejść do stacji linią napowietrzną o wielokrotnej liczbie przewodów odgromowych;

•    dławików szeregowych lub układów RC;

•    iskiemików ochronnych i koordynacyjnych;

•    odpowiednich odgromników.

W odniesieniu do przepięć łączeniowych ochrona przeciwprzepięciowa polega przede wszystkim na stosowaniu odpowiednich wyłączników.

Odgromniki współczesne budowane są w dwóch zasadniczych rodzajach jako:

•    odgromniki iskiemikowe (konwencjonalne);

•    odgromniki beziskiemikowe (warystory).

W odgromnikach iskiemikowych o napięciu zadziałania (tzw. napięciu zapłonowym) decyduje iskiernik. W odmianie wydmuchowej (gazowydmuchowej) takiego odgromnika jego budowę uzupełnia gazowydmuchowy układ gaszeniowy, zapewniający przerywanie prądu następczego.”

Typową odmianę odgromników iskiemikowych stanowią odgromniki zaworowe, w których funkcję gaszenia hiku prądu następczego spełnia właśnie iskiernik, wspomagany przez szeregowo z nim połączony stos zmiennooporowy, zwany opornikiem roboczym. Stosowane w odgromnikach iskiemikowych oporniki robocze są formowane z węglika krzemu (SiC) lub na bazie ceramiki cynkowo-tlenkowej (ZnO) z domieszkami tlenków innych metali.

Odgromniki beziskiemikowe (waiystory) są spiekiem ceramicznym, którego głównym składnikiem jest tlenek cynku ZnO

Określa się górną i dolną graniczną wartość prądu przerywanego przez odgromnik. Uwaga: odgromniki nazywane są również ochronnikami.

217