388

2.    Skurcz aktywowany jest przez wzrost stężenia jonów wapnia w cytoplazimc.

3.    Sar koleina jest strukturą pobudliwą.

Oprócz tych podobieństw występują jednak istotne różnicr:

1.    W komórkach mięśnia sercowego i mięśni gładkich wa2ną rolę w aktywacji skurczu odgrywają jony wapnia wchodzące do cytoptazmy z otaczającej komórkę przestrzeni.

2.    W mięśniu sercowym i mięśniach gładkich występują niskooporuwe połączenia elektryczne między komórkami, nie ma natomiast be/pośrcdniego pobudzenia każdej komórki przez synapsę nerwowo-mięśniową.

3.    W mięśniach gładkich proces aktywacji układu białek kurczliwych przebiega inaczej niź w mięśniach poprzecznie prążkowanych.

14.2.2. Właściwości mechaniczne mięśnia

Piotr Piskunowicz

14.2.2.1. Mięsień niepobudzony

Mięśnie w organizmie żywym przekształcają bezpośrednio energię chemiczną w energię mechaniczną (pracę) i (lub) ciepło, w ten sposób stanowią swoiste silniki chemiczne. Budowa mięśni poprzecznie prążkowanych i gładkich oraz biochemiczne aspekty ich skurczu zostały omówione w rozdziale 14.2.1. Dodatkowe informacje można znale# w literaturze. Warto zwrócić szczególną uwagę na pracę twórców molekularnej teorii skurczu mięśnia, tak zwanej ślizgowej teorii skurczu H. E. Huxlcya i J. Hansena.

Z podziałem mięśni na poprzecznie prążkowane i gładkie związane jest także ich zróżnicowanie funkcjonalne. Ogólnie można powiedzieć, że mięśnie poprzecznie prążkowane (na przykład: mięśnie szkieletowe) są przystosowane do szybkich skurczów, podlegających kontroli ośrodkowego układu nerwowego, czyli że ich aktywność ma naturę neumgenną (wyjątek stanowi mięsień sercowy /budowany z mięśni poprzecznie i podłużnie prążkowanych podlegających kontroli autonomicznego układu nerwowego). Z kolei mięśnie gładkie z reguły wykonują powolne, długotrwałe skurcze, które me podlegają kontroli ośrodkowego układu nerwowego, wykazując tak zwaną spontaniczną - miogtnną aktywność. Ich skurcze inicjują wyspecjalizowane komórki rozrusznikowe podobne do tych sterujących skurczami serca. Mięśnie gładkie kurczą się ze stosunkowo małym nakładem energii. Oczy*i-ścic tutaj także występują wyjątki - istnieją mięśnie gładkie praktycznie pozbaw io-nc aktywności spontanicznej. Należą do nich na przykład mięśnie tętnic, żył. nasic-niowodów i tęczówki

W rozdziale tym zx»%taną omówione właściwości mechaniczne mięśni oraz sposoby ich badania. Przedstawiane dalej wyniki badań właściwości mechanicznych dotyczą głównie mięśnia krawieckiego żaby. który był szczególnie intensywnie badany.

388