534

Wierzba Wiłży na ciernista 525

Wierzby: biała, krucha i purpurowa kwitną nieraz już w marcu—kwietniu, przed rozwinięciem się liści, natomiast wierzba pięciopręeikowa — w maju do czerwca, rozwijając kwiaty równocześnie z liśćmi. Wierzby biała i krucha są to zwykle wyniosłe drzewa o liściach lancetowatych; u wierzby białej jedwabisto owłosionych, nagich, u wierzby kruchej za młodu lepkich.

Wierzba pięciopręeikowa tworzy wyniosły krzew lub niskie drzewo

0    liściach j aj owato-eliptycznych, zaostrzonych, wierzchem lakierowanych

1    błyszczących.

Wierzba purpurowa — wyłącznie krzew o czerwonawo nabiegłych gałązkach i stosunkowo niewielkich, łopatkowato-lancetowatych liściach.

Obok tych. gatunków najczęściej używanych, właściwości lecznicze ma też kora szeregu innych naszych wierzb. Najwięcej leczniczej salicyny zawiera kora "wierzby purpurowej. Jest to ważne ze względów praktycznych; należałoby zużytkowanie kory na cele lecznicze połączyć z eksploatacją wikliny, jako surowca koszykarskiego.

Surowiec. Surowcem jest ususzona kora głównie czterech powyższych gatunków wierzby — Cx Salicis. Kora jest rurkowato lub rynienko-wato zwinięta, grubości 1—2 mm, o gładkiej powierzchni, barwy ciemnozielonej, żółtozielonej, brązowej lub srebrzystej, zależnie od gatunku wierzby. Przełom włóknisty. Zawiera jako ciała czynne kwas salicylowy i jego pochodne, garbniki oraz sole. Surowiec ma smak cierpki, kwaskowy; zapachu brak. Nie powinien zawierać wiórków drewna i kawałków kory zbyt grubych, sczerniałych i pokruszonych. Zapotrzebowanie średnie.

Zastosowanie. Surowiec jest stosowany w lecznictwie przy bólach reumatycznych, przeziębieniach i gorączce.

Zbiór. Korę zbiera się bardzo wczesną wiosną, gdy ruszają soki. Ścina się pędy gładkie, nie chropowate, o grubości mniej więcej kciuka ręki lub nieco grubsze; grubość kory nie powinna być większa niż 2 mm. Koruje się przez nacinanie obrączek i ściąganie rurek kory (patrz: szakłak kruszyna). Nie wolno korować wprost na krzakach, gdyż powoduje to porażenie chorobami całego drzewa. Korę suszy się na słońcu lub w suszami naturalnej. Pakuje się równo pęczkami do worków lub prasuje w bele.

78. Wilżyna ciernista — Ononis spinosa L.

Syn. Ononis campestris Koch

' (Inne naźwy: kolka, wiczyna, iglica, swar niewieści)

Rodzina: Motylkowate — Papilionaceae

Wilżyna ciernista występuje pospolicie w Polsce zachodniej oraz w dolinie Wisły. Rośnie na zboczach, przydrożach i na suchych łąkach, tworząc niekiedy dzikie „plantacje”.