3. SIECI ELEKTROENERGETYCZNE 252
podległych im rejonów energetycznych (lub specjalistycznych). Pod względem ilościowym główną część prac eksploatacyjnych wykonują rejony energetyczne. Zwykle eksploatują one sieci wszystkich napięć na obszarze swego działania, w tym również na podstawowe umowy sieci PSE, aż do granicy eksploatacyjnej pomiędzy energetyką i odbiorcą. W miarę potrzeb, w niektórych zakładach są tworzone dodatkowe rejony specjalistyczne — wysokich napięć lub oświetlenia — eksploatujące określone urządzenia na terenie kilku rejonów energetycznych. W zakładach energetycznych istnieją również służby specjalistyczne powołane do działalności eksploatacyjnej na terenie całego zakładu.
Granice zakładów energetycznych pokrywają się zwykle z granicami województw, przy czym są zakłady działające na obszarze kilku województw, jednego województwa lub wyjątkowo (Stołeczny ZE) tylko jego części (obszar m.st. Warszawy).
Działalność eksploatacyjną w sieciach elektroenergetycznych dzieli się na:
— prowadzenie ruchu,
— utrzymanie stanu technicznego sieci.
Działalność eksploatacyjna powinna być prowadzona zgodnie z zarządzeniem [3.35]. Dla konkretnych eksploatowanych obiektów opracowuje się szczegółowe instrukcje eksploatacji.
Prowadzenie ruchu polega na programowaniu pracy sieci, załączaniu i wyłączaniu urządzeń oraz nadzorowaniu ich pracy. Ruch sieci elektroenergetycznych powinien być prowadzony na podstawie programu pracy, aktualizowanego okresowo, a czynności i zdarzenia powinny być udokumentowane zapisami w dzienniku operacyjnym. Nadzorowanie pracy sieci wymaga wykonywania pomiarów ruchowych w terminach określonych w zarządzeniu [3.35],
Istnieje określona zależność hierarchiczna oraz kompetencje dotyczące obszaru działania i zakresu urządzeń będących w tzw. operatywnym kierownictwie poszczególnych komórek ruchowych:
— krajowej dyspozycji mocy,
— obszarowych dyspozycji mocy,
—■ zakładowych dyspozycji ruchu,
— rejonowych dyspozycji ruchu.
Rejonowe dyspozycje ruchu kierują zespołami pogotowia energetycznego, którego zadaniem jest usuwanie drobnych uszkodzeń w sieci oraz wykonywanie przełączeń. Do personelu ruchowego zalicza się również stały personel dyżurny, zwany obsługą stacji. Obsługa taka istnieje w stacjach o górnym napięciu powyżej 110 kV oraz w niektórych stacjach (węzłowych) 110 kV/SN.
Prace w zakresie utrzymania stanu technicznego sieci są prowadzone przez służby techniczne zakładów energetycznych oraz przez personel dozoru i brygady rejonów energetycznych lub rejonów specjalistycznych. Niektóre prace mogą być wykonywane przez inne specjalistyczne zakłady lub przedsiębiorstwa działające poprzez zlecenie robót.
Prace w zakresie utrzymania mają charakter napraw poawaryjnych lub działalności planowej, prowadzonej w celu uzyskania należytego stanu technicznego urządzeń. Pracami planowymi są: oględziny, przeglądy i remonty.
Oględziny poszczególnych rodzajów urządzeń wykonuje się w miarę możliwości podczas ich pracy z częstością i w zakresie określonym w zarządzeniu [3.35].
Przeglądy poszczególnych urządzeń wykonuje się w terminach i w zakresie wynikającym z oględzin. Ich celem jest m.in. wykonanie konserwacji i napraw oraz przeprowadzenie prób i pomiarów określonych w zarządzeniu [3.35].
Remonty linii, stacji i poszczególnych urządzeń przeprowadza się w terminach i zakresach wynikających z oceny stanu technicznego. Pod względem zaangażowania wykonawców najwięcej pracy wymagają remonty linii napowietrznych. Linie te remontuje się średnio co 30 lat. Celem remontów jest pełna odnowa stanu technicznego obiektu lub urządzenia, połączona w razie potrzeby z modernizacją.
Stacje i linie elektroenergetyczne mogą stwarzać zagrożenie oraz być uciążliwe dla ludzi, zwierząt, budowli i środowiska naturalnego w otoczeniu tych obiektów. Stany takie są powodowane:
— zagrożeniem porażeniowym,
— zagrożeniem pożarowym,
— uciążliwością hałasu i wibracji,
— działaniem pola elektromagnetycznego,
— uciążliwością obiektów sieciowych dla środowiska naturalnego,
— ograniczeniem zagospodarowania przestrzennego.
Ochrona przeciwporażeniowa jest omówiona w rozdz. 11.
Zagrożenie pożarowe oraz hałas i wibracje są powodowane pracą transformatorów w stacjach elektroenergetycznych. Ochrona przed tymi zagrożeniami i uciążliwością jest omówiona wr rozdz. 4.
Urządzenia elektroenergetyczne prądu przemiennego 50 Hz wytwarzają pole elektromagnetyczne i mogą oddziaływać na ludzi i środowisko poprzez składową elektryczną tego pola. Miarą bezpośredniego oddziaływania jest natężenie pola elektrycznego o częstotliwości 50 Hz.
Natężenie pola elektrycznego o wartości do 1 kV/m jest uznane jako nie powodujące żadnych skutków u ludzi, a w związku z tym nie wymagające żadnej ochrony.
Zgodnie z rozporządzeniem [3.28] obszar, w którym natężenie przekracza wartość 1 kV/m jest podzielony na 2 strefy ochronne:
— strefa ochronna pierwszego stopnia jest obszarem otaczającym źródło pola elektromagnetycznego, w którym natężenie pola elektrycznego przekracza wartość 10 kV/m przy najwyższym napięciu roboczym urządzenia;
— strefa ochronna drugiego stopnia jest obszarem otaczającym źródło pola elektromagnetycznego. w którym natężenie pola elektrycznego wynosi powyżej 1 kV/m do 10 kV/m przy największym napięciu roboczym.
Wobec prowadzonych stale prac badawczych wymagania wynikające z [3.34] mogą ulec zmianie.