707

40%). Ten okres można nazwać fazą jodowq W okresie następnym - do kilkuset lat - przeważa skażenie cezem ^1,7Cs. Jest to faza cezowo-strontowa. Ostatnia faza - plutonowa (jeśli w skażeniu występuje pluton) sięga kilkuset tysięcy lat.

Przykładem awarii według trzeciego scenariusza może być katastrofa w 1986 r. w Czarnobylu. Z całkowitej masy paliwa w reaktorze przed katastrofą (około 190.3 toni uległo stopieniu 135 ton. Około 6.7 tony wydostało się do atmosfery Ilości uwolnionych do atmosfery ważniejszych radioaktywnych gazów szlachetnych i innych substancji lotnych - bez trudno lotnych i transuranowców - przedstawiono w tabeli 22.4.

Tabela 21M

Niektóre radionuklidy uwolnione z reaktora w Czarnobylu w 1986 r (wg PTJ. 1997. vol 40.

ż-3)

Nuklid	Uwolnione do atmosfery (Bqj
*’Kf	3.J 10"
■”Xe	6.5 10"
	1.8- 10"
*”Cs	8.6 10"
"Sr	8.0 • 10"
*“Sf	8.0 • 10*’

22.3. Przechodzenie promieniowania jonizującego przez substancję

22.3.1. Krótki przegląd fizycznych procesów wzajemnego oddziaływania cząstek naładowanych i substancji

Ogólnie, przechodzeniu czystek naładowanych przez substancje mogą towarzyszyć następujące procesy fizyczne:

a)    zderzenia mespręzyste z elektronami związanymi, przy których zachodzi wzbudzanie i jonizacja atomów (cząsteczek), ten rodzaj strat energii określa się mianem strat jonizacyjnych - dla odróżnienia od strat radiacyjnych, które również występują przy zderzeniach niesprężystych z elektronami:

b)    zderzenia niesprężyste z jądrami atomowymi, prowadzące do emisji promieniowania hamowania, wzbudzenia jąder lub reakcji jądrowych.

c)    zderzenia sprężyste z elektronami atomów (cząsteczek), przy których sumaryczna energia kinetyczna cząstek zderzających się pozostaje stała:

d)    zderzenia sprężyste z jądrami atomowymi

Przy prędkościach przekraczających prędkość fazową światła w danej substancji występuje także efekt Wawiłowo-Czfntnhn%a.

Rola poszczególnych procesów w hamowaniu cząstek naładowanych w danym ośrodku zalczy od ładunku, masy i prędkości cząstek Przy dużych prędkościach

707