70 3

Dane zostały zebrane przy pomocy kwestionariuszy wypełnianych audytoryjnie przez losowo dobranych uczniów. Badaniu poddawano całe klasy szkolne. Badania prowadzili nauczyciele lub ankieterzy spoza systemu oświaty, odpowiednio do tradycji badawczych poszczególnych krajów. Uczniowie odpowiadali na pytania ankiety anonimowo, wypełnione kwestionariusze wkładali do oddzielnych kopert, zaklejali je i w tej postaci zwracali osobie prowadzącej badanie. Anonimowość badań dotyczyła nie tylko poszczególnych uczniów, ale również klas i szkól. Oznacza to, że wyniki publikowane były w sposób uniemożliwiający identyfikację poszczególnych szkól. Wielkość prób uczniów poddanych badaniu różniła się znacznie w poszczególnych krajach, jednak większość oscylowała wokół zalecanego poziomu 2400 uczniów lub nawet go przekraczała. Dzięki tak dużej próbie wyniki badania są reprezentatywne nie tylko dla ogółu uczniów z danego rocznika, ale ponadto dla dziewcząt i chłopców osobno.

Wszystkie kraje złożyły raporty, przygotowane według standardowego formatu, które stały się podstawą do opracowania międzynarodowego raportu, na którym opierają się niniejsze analizy.

Polska młodzież na tle młodzieży z innych krajów w 2003 r.

Po tych kilku wstępnych uwagach zobaczmy jak polska młodzież w 2003 r. lokowała się na tle młodzieży z innych krajów naszego kontynentu pod względem picia napojów alkoholowych. Ze względu na znaczne zróżnicowanie zachowań alkoholowych związane z płcią wyniki będziemy analizować osobno dla chłopców i dziewcząt.

Prezentację porównań zaczniemy od danych dotyczących doświadczeń z napojami alkoholowymi zebranych przez badanych na przestrzeni całego ich życia. Pierwszym analizowanym wskaźnikiem będzie odsetek osób, które w swoim dotychczasowym życiu piły napoje alkoholowe co najmniej 40 razy. Pod względem rozpowszechnienia tak zdefiniowanego picia polscy uczniowie lokują się na 17 miejscu (36%), a uczennice na 22 miejscu (18%) wśród 35 krajów uwzględnionych w analizach. Wśród chłopców pierwsze miejsce zajmuje Dania (57%), drugie Holandia (55%), a trzecie Czechy (54%). Wśród dziewcząt na pierwszym miejscu ulokowała się Wyspa Man (44%), na drugim - Dania (42%), a na trzecim - Austria (41%). Warto zwrócić uwagę, że w tych krajach zróżnicowanie związane z płcią jest trochę mniejsze niż w Polsce.

Wskaźnikiem częstego używania alkoholu obecnie jest picie w czasie ostatnich 30 dni przed badaniem. Do porównań międzynarodowych zastosowano wskaźnik picia co najmniej 10 razy w tym czasie, czyli inaczej rzecz ujmując picie średnio co najmniej co trzy dni. Jak przekonują wyniki, Polska młodzież przy tak sformułowanych kryteriach lokuje się wśród krajów o średnim rozpowszechnieniu. W Polsce 13% chłopców piło ostatnio napoje alkoholowe tak często, co sytuuje nasz kraj na 18 miejscu pod tym względem. W 4 krajach tak częste picie zdarza co najmniej 25% młodych ludzi. Krajem o najwyższym poziomie tego wskaźnika jest Holandia - 34%. Rozpowszechnieniu bardzo częstego picia wśród polskich dziewcząt wynosi 6%. Najwyższy odsetek często pijących dziewcząt zanotowano także w Holandii (17%)

76