774

bo**, narażenie na działanie promieniowania jonizującego czy leź zanieczyszczenia atmosferyczne sa źródłem nadmiernej ilości wolnych rodników. W miarę starzenia się ustroju Nony komórkowe stają się sztywne, co jest spowodowane utlenianiem lipidów przez wolne rodniki. Nadtlenki lipidów tworzą w koócowym etapie wspomniane juź tak zwane barwniki starości, które nie są trawione przez li-zosomy Uszkodzenie Won komórkowych jest przypuszczalnie również spowodowane przez utlenianie grup SH i tworzenie wiązań krzyżowych (S-S). Powoduje to unieczynnicnic wielu enzymów, na przykład cyklazy adenyłanowej, dehydrogenazy izocyiryiuanowcj. oraz de polimeryzację protcoglikanów. Skutkiem reakcji wolno-rodnikowych jest wzrost liczby wiązań krzyżowych w kolagenie, co powoduje usztywnienie tkanki łącznej. Przeciwullcniacze powinny działać korzystnie w procesach starzenia się ustrojów. Niektórzy autorzy uważają jednak, te podawanie an-tyoksydantów nie przyczynia się do przedłużenia życia, gdyż wicdy nic syntetyzują się antyoksydanty endogenne. Stopień starzenia się organizmu, z uwagi na wolne rodniki, w dużej mierze będzie zależał od sprawności systemów reparacyjnych dla białek, lipidów i kwasów nukleinowych, a zatem od prawidłowych aktywności proteina/^ fosfolipaz i nukleaz.

23.10.4. Metody wykrywania wolnych rodników

Większość wolnych rodników wykazuje dużą reaktywność (krótki czas życia), dlatego występują trudności w ich wykrywaniu. Do detekcji i identyfikacji wolnych rodników stosuje się różnorodne metody. Każda z nich nu swoje uwarunkowania, zalety i niedostatki (tab. 23.2).

Jedynie metoda ESR umożliwia bezpośrednie wykrywanie i określanie typu wolnego rodnika; nu ona jednak pewne ograniczenia. Trudności wynikają przede

Tabela 2X2

Metody detekcji i identyfikacji wolnych rodników

Metoda	Zalety	Wjdy
I. Analiza produktów reakcji wołnorodmkowych (MDA)	dobrze znana technika	me daje jednoznarznych dowodów obecności rodniki*
2. Inhibicji wolnych rodników przez zmuucze (antyofcty-danty)	prosu technika, wysoce specjalistyczna	mało informacji o struk turze wolnych rodników
3 Inhibicja wolnych rodników przez dysnuata/ę ponad tlenkową (SOD)	metoda prosta, wysoce specjalistyczna	stosowana tylko do nadtlenków
4 ESR a)    bezpośrednia b)    pośrednia Uptn-trap-pi"S>	daje informacje strukturalne szerokie zastosowanie	wrtrodiwona detekcja rodników krótko żyjących informacje strukturalne mogą być utracone

774