65281

moralny wskazuje na działania charytatywne, filantropię czy poświęcanie się dla innych. Ale nikt nie liczy na to, że tak czynić będą wszyscy, a egoistom i sknerom nic się złego nie dzieje. Powinność zawarta w zaleceniach czy preferencjach jest wyraźnie najsłabsza.

Istotnym symptomem odmiennego charakteru powinności, jaką implikują nakazy, zakazy, przyzwolenia i preferencje, jest reakcja społeczna, jaka spotyka tych, którzy reguł danego typu przestrzegają lub je naruszają. W socjologii reakcje takie nazywamy sankcjami, a ich szczegółowa analiza będzie naszym tematem w rozdziale siedemnastym. Na razie wystarczy w uproszczeniu powiedzieć, że sankcje występują jako kary i nagrody. Zobaczmy, jakie sankcje stosuje społeczność w celu umocnienia swoich reguł kulturowych. Nie wykonując nakazu, można na ogół spodziewać się kary. Tak jest, gdy ktoś nie płaci podatków, nie posyła dziecka do szkoły, nie prowadzi psa do szczepienia. Realizując nakaz, w zasadzie nie można spodziewać się nagrody. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy wykonywanie nakazu jest dc facto tak rzadkie, że