3tom246

8. ELEKTROENERGETYCZNA AUTOMATYKA ZABEZPIECZENIOWA 494

— źródło podstawowe — zasilanie z sieci, przetwornica stanowi „gorącą” rezerwę;

— źródło podstawowe — zasilanie z sieci, przetwornica stanowi „zimną” rezerwę.

Do zasilania obwodów wtórnych należy stosować baterię akumulatorów z dodatnimi płytami wielkopowierzchniowymi umieszczonymi w naczyniach szklanych wypełnionych roztworem kwasu siarkowego. Liczbę ogniw, pojemność baterii, układ powiązań z rozdzielnią potrzeb własnych i zasilaczem należy projektować przy założeniu systemu pracy konserwacyjnej baterii, tj. przy stałym napięciu ładowania w granicach 2,22—2,23 V/ogniwo. Należy utrzymywać stałą wartość napięcia konserwacyjnego, a więc dla baterii 220 V napięcie 236 V, a dla baterii 24 V napięcie 27 V.

Do zasilania obwodów wtórnych stacji stosuje się jeden z trzech wariantów pracy baterii akumulatorów:

—    jedna bateria jednoczłonowa bez ogniw dodatkowych;

—    dwie baterie jednoczłonowe bez ogniw dodatkowych;

—    dwie baterie dwuczłonowe.

Wybór układu baterii akumulatorów zależy od stopnia rozbudowy obwodów wtórnych stacji. Zasilacz współpracujący z baterią akumulatorów ma za zadanie doładowywanie ciągłe, a także ładowania pozakłóceniowe. Do każdej baterii akumulatorów należy przewidywać samodzielny zasilacz stabilizowany. Przy współpracy z baterią dwuczłonową należy stosować zasilacz stabilizowany z wbudowanym układem do doładowania ogniw dodatkowych i automatyką załączania tych ogniw.

8.4.3. Pomiary i sygnalizacja w obwodach potrzeb własnych

W przypadku potrzeb własnych prądu przemiennego 400/230 V w stacjach najwyższych napięć należy przewidzieć pomiar prądu w torach zasilających rozdzielnie: główną i nastawczą oraz w ich odpływach siłowych.

W przypadku potrzeb własnych prądu stałego 220 V należy zapewnić:

—    dwukierunkowy pomiar prądu na zasilaniu z baterii,

—    pomiar napięcia fazowego i międzyprzewodowego na poszczególnych sekcjach,

—    kontrolę doziemicnia biegunów baterii.

W dużych stacjach należy przewidzieć dodatkowo:

—    pomiar prądu zasilania poszczególnych sekcji,

—    pomiar prądu zasilania przetwornicy tyrystorowej.

W celu uzyskania pełnej informacji o pracy urządzeń potrzeb własnych należy odbierać sygnały dotyczące:

a)    doziemienia biegunów baterii (kontrola stanu izolacji);

b)    obniżenia napięcia na szynach 220 V (dwustopniowa sygnalizacja), przy czym I stopień z nastawieniem ok. 230 V informuje o uszkodzeniach prostownika, II stopień z nastawieniem ok. 195 V sygnalizuje:

—    awaryjną (samotną) pracę baterii,

—    rozładowanie baterii poniżej wartości dopuszczalnej,

—    otwarcie głównego wyłącznika baterii lub przepalenie się głównych bezpieczników;

c)    podwyższenia napięcia na szynach baterii powyżej 240 V;

d)    zaniku napięcia 400/230 V w rozdzielnicy potrzeb własnych prądu przemiennego;

e)    zaniku napięcia na zasilaniu zespołu prostownikowego 220 V.

Sygnały o obniżeniu napięcia lub jego zaniku oraz doziemienia baterii 220 V sygnalizowane są prądem przemiennym. W stacjach bez stałej obsługi sygnały o stanie urządzeń powinny być przekazywane do miejsca stałego nadzoru.

8.4.4.    Niezawodność obwodów sterowania i sygnalizacji

Niezawodność zasilania obwodów EAZ w stanach zakłóceniowych wymaga tworzenia i rozprowadzania obwodów sterowania w taki sposób, aby uzyskać pełną sprawność aparatury zabezpieczającej.

Powszechne stosowanie zabezpieczeń podstawowych i rezerwowych zasilanych z oddzielnych przekładników prądowych oraz wyposażenie wyłączników mocy w podwójne wyzwalacze powoduje konieczność tworzenia podwójnych obwodów sterowania. Do automatyki zabezpieczeniowej pola są doprowadzone zarówno obwody zasilania podstawowego (np.: z sekcji 1 rozdzielnicy potrzeb własnych), jak i zasilania rezerwowego (z sekcji 2). Do poszczególnych części rozdzielni, np. transformatorów mocy, sekcji rozdzielnic średniego napięcia itp. doprowadza się indywidualne obwody z rozdzielnicy prądu stałego. W każdym polu obwody (podstawowy i rezerwowy) są zabezpieczone bezpiecznikami (z uwzględnieniem stopniowania), obecność zaś napięcia sterującego jest kontrolowana w sposób ciągły. Obwody sterowania powinny się wzajemnie rezerwować. Są one stosowane wyłącznie do:

—    sterowania miejscowego i zdalnego elementami łączeniowymi (wyłącznikami mocy),

—    wyzwalania wyłączników mocy w wyniku działania EAZ.

Ze względu na szerokie stosowanie w EAZ układów statycznych pracujących przy napięciu stałym w zakresie 5—24 V, do ich zasilania używa się zasilaczy napięcia stałego DC/DC. Bloki te są zasilane napięciem sterującym 220/110 V danego pola. Ich obwody wejściowe i wyjściowe są galwanicznie rozdzielane, ze względu na możliwość powstawania przepięć łączeniowych.

Informacje o stanie pracy urządzeń energetycznych uzyskuje się z oddzielnych obwodów sygnalizacji, utworzonych w sposób podobny do obwodów sterowania. Dotyczy ona:

—    położenia łączników (wyłączników, odłączników),

—    zakłóceń w pracy urządzeń i działania EAZ,

—    wystąpienia nienormalnych stanów pracy urządzeń.

W stacjach ze stałą obsługą informacje te są przekazywane do nastawni, w formie sygnału świetlnego i akustycznego. W obiektach bez stałej obsługi sygnały poprzez łącza są przekazywane do miejsc stałego nadzoru.

8.4.5.    Zakłócenia w obwodach potrzeb własnych

Doświadczenia eksploatacyjne dowodzą, że mimo starannego doboru i wykonania urządzeń potrzeb własnych, w ich obwodach zdarzają się zakłócenia. W czasie likwidacji zwarć mogą powstać przepięcia, które przenosząc się na teren stacji, powodują zarówno znaczne szkody w obwodach pierwotnych, jak również uszkodzenia elementów zabezpieczających (bezpieczników) w obwodach prądu stałego napięcia sterującego. Stan ten pogarsza fakt, że wiele obiektów energetycznych pracuje bez stałej obsługi.

Jednym ze sposobów uzyskania wcześniejszej informacji o nienormalnym stanie pracy urządzeń potrzeb własnych prądu stałego jest stosowanie kompleksowej kontroli stanu tych urządzeń.

Przykładem takiego rozwiązania jest urządzenie typu REX-2 produkcji krajowej, za pomocą którego można zrealizować:

—    pomiar oraz sygnalizację zmniejszania się rezystancji izolacji kontrolowanej sieci poniżej nastawionej wartości;

—    kontrolę ciągłości obwodów baterii akumulatorów;

—    sygnalizację obniżenia lub przekroczenia napięcia sieci prądu stałego w stosunku do nastawionej wartości.