9str 2

Innym powui.li.in mc uo/n-Kmw odpowiedzi n;i wicie lwie.idz.oii jest l>izrsadnu ostrożność, nicoir.osc spotykana np. u części pacjentów paca-

Przyczyną ominięcia widu pozycji moz.c byc także słaba umiejętność czytania oiaz brak wied/y lub doświadczenia niezbędnego dla zrozumienia pytania.

Najprostszym sposobem na uniknięcie dużej liczby opuszczeń jcsl poprośże nie badanego o jak najrzadsze używanie kategorii „nic poirafię odpowiedzieć”. Przy takiej instrukcji liczba ominiętych pytań najczęściej nic przekracza kilku pozycji.

Jeżeli pomimo tego badany opuści wiele pytań, należy po zakończeniu badania poprosić go o ponowne przejrzenie arkusza i uzupełnienie brakujących odpowiedzi, nalegając aby wybrał tę odpowiedź, z którą bardziej się zgadza.

Jeśli mimo takiego postępowania liczba „pustych” pytań nic spadnie do 30 lub niżej warto dwukrotnie obliczyć wyniki badanego w skalach: raz, traktując pytania opuszczone juko niezgodne z kluczem, i drugi raz: jako zgodne z. kluczem. Porównanie dwóch różnych, uzyskanych w taki sposób profili może dostarczyć wielu istotnych informacji o badanym (np. o obszarach szczególnej drażJiwości).

1.2. Skala L

Skala la została pierwotnie skonstruowana z myślą o ocenie stopnia szczerości osób badanych (Mcchl, Hathaway, 1946). Składa się na nią 15 racjonalnie dobranych twierdzeń odnoszących się do postaw i zachowań bardzo pozytywnie ocenianych pod względem moralnym ale niezwykle rzadko występujących u przeciętnego c/Jowicka.

Osoby pragnące przedstawić siebie w pozytywnym świetle nic są skłonne przyznawać się nawet do takich wad i słabostek, do których przyznaje się. większość ludzi. W efekcie uzyskują one w lej skali podwyższone wyniki. Ocena stopnia podwyższenia wyników jesl ściśle związana z poziomem wykształcenia, środowiskiem, z którego pochodzi badany, iip.

! lak, surowy wynik w skali L równy 4 traktowany jest jako wynik przeciętny, jednakże jeśli uzyskuje go osoba o wykształceniu wyższym, należy uważać go z.a wynik wysoki-.

Wynik wyższy od wyniku oczekiwanego pozwala przypuszczać, że osoba badana nie odpowiedziała szczerze również na inno pytania, czego konsekwencją może byc nlm.żcnir wyników w większości skal klinicznych (zafałszowanie. profilu w kieumku lepszego przystosowania psychologie/ ncgo widoczne w postaci obniżenia profilu klinicznego). W profilach osob uzyskujących wysokie wyniki w skali L r/adko zdarzają su,' wyniki powyżej 70 T w skalach klinicznych, przy czym jeśli już się /darzą, 10 częściej dotyczy 10 skal 1, ?., 3 i *5 niż skal 6, 7, 8 i 9.

Badania dotyczące trafności skali 1.. wykazały, że uzyskiwane w niej wyniki wiążą się ściśle z innymi, ważnymi aspektami osobowości badanych, i sak, osoby uzyskujące, w tej skali wysokie wyniki są nadmiernie konwencjonalne, sztywne w myśleniu i działaniu, mało plastyczne w podejściu do rozwiązywania problemów. W sposób naiwny spostrzegają siebie i świat, są pasywne, niepewne, swoich możliwości, mają niską tolerancję na stres, źle znoszą wszelkie sytuacje obciążenia psychologicznego. Nic mają wglądu ani w motywy swoich zachowań ani w motywy działania innych ludzi. Napięcie redukują głównie poprzez mechanizmy zaprzeczania i wyparcia.

Wysokie wyniki w skali L bardzo rzadko zdarzają się u osób z zaburzeniami psychotycznymi, jeśli jednak wystąpią, sugerują zawsze stan głębokiej dezorientacji psychicznej. Przy interpretacji profilu MMP1 z podwyższonym wynikiem w skali L należy pamiętać o dwóch możliwościach. Po pierwsze, wysokie wyniki w skali L mogą być wskaźnikiem postawy obronnej badanego wobec testu, a zatem najwyższe skale w profilu niekoniecznie muszą odpowiadać jego prawdziwym cechom osobowości. Po drugie, wysokie wyniki mogą mieć związek z chęcią przedstawienia się w lepszym świetle. 1 lak np., osoby, które pragną przedstawić siebie jako zdrowe psychicznie, wesołe i odprężone mogą obok wysokich wyników w skali L uzyskiwać podwyższone wyniki w skalach 4 i 9 wiążących się z przecenianiem wiasnej wartości.

Osoby uzyskujące w skali L niskie wyniki są opisywane zazwyczaj jako wrażliwe, uspołecznione, mające zaufanie do siebie, silne, naturalne i dojrzałe. Są niezależne, pewne siebie, dobrze czują się w rolach przywódczych i dobrze sobie z nimi radzą. Jasno i bez zahamowań wyrażają swoje myśli. Wyniki skrajnie niskie mogą w niektórych sytuacjach odzwierciedlać tendencję do zaprzeczania jakimkolwiek ograniczeniom natury psychologicznej, być przejawem swego rodzaju ekshibicjonizmu w ujawnianiu swych psychicznych i moralnych niedoskonałości

Na zakończenie trzeba przypomnieć, że skala L pozwala na uchwycenie jedynie „grultej", naiwnej dyssymulaeji nic ujawnia natomiast ba i dziej subtelnych prób 'zafałszowania wyników MM PI. Osoby inteligentne, starające się wykorzystać badanie do własnych celów mogą zatem uzyskiwać w tej skali wyniki przeciętne lub niskie.