arcz 83

Rys. 5.1. Dobór przełożenia przekładni głównej dla samochodu z silnikiem ZI

Największa osiągalna prędkość samochodu w tych warunkach jazdy Vp będzie mogła być uzyskana, gdy do pokonania oporów ruchu zostanie wykorzystana największa moc na kołach. Zgodnie ze wzorem (5.6) warunkiem uzyskania tej prędkości jest zastosowanie przełożenia całkowitego o wartości

(5.8)

Td np

^tcP ~ 2,65V_P

gdyż tylko wtedy prędkość obrotowa np, przy której silnik osiąga maksymalną moc, wystąpi dokładnie przy prędkości maksymalnej Vp. Wykorzystując fakt, że oba wykresy na rys. 5.1 mają jednakową skalę pionową, prędkość Vp można wyznaczyć prowadząc od Pkmax prostą poziomą do przecięcia się z krzywą mocy oporów ruchu.

Ustalenie wartości przełożenia i_c umożliwia zbudowanie na osi odciętych prawego wykresu dodatkowej skali prędkości obrotowej silnika, dla której np odpowiada Vp, i przeniesienie na prawy wykres krzywej mocy na kołach (rys. 5.2). Wykres taki nosi nazwę wykresu bilansu mocy. Podobnie jak charakterystyka zewnętrzna ogranicza pole podaży mocy silnika w funkcji prędkości obrotowej, tak i tu poniżej krzywej mocy na kołach znajduje się pole podaży mocy, która może służyć do napędu samochodu. Jeśli od tego pola odejmiemy pole mocy oporów, wzrastającej progresywnie z prędkością jazdy, to pozostanie pole zakreskowane na rys. 5.2, zwane polem zapasu mocy. Odcinki rzędnych w tym polu wyznaczają zapas mocy, który może być wykorzystany do pokonania oporów dodatkowych, np. bezwładności, wzniesienia, zwiększonych oporów toczenia, oporów skrętu.

Przypuśćmy, że kierowca jedzie po poziomej gładkiej drodze z prędkością jednostajną V (rys. 5.2). Naciska on pedał przyśpieszenia

83