Aronson24

■auczyciełc z warstwy średniej, gdzie przekonuje się no. łt mmi wtpólawoj. niczyć z białymi z warstwy średniej, których wychowano w pm/aum** wartości tej warstwy społecznej. W rezultacie znala/l się on w sytucj o charakterze wysoce rywalizacyjnym. do której nic jest przygotowany, w bfrti reguły nie są jego regułami, a nagrody uzyskuje się za zdolności, jakich jevtie nie zdążył rozwinąć. Rywalizacja ta przebiega dla niego w sytuacji, która pod względem psychologicznym różni się znacznie od sytuacji znanych nu dotychczas. Zakrawa trochę na ironię, źc okoliczności ic powodują na optf obniżenie jego samooceny - a więc mają ten sam efekt, którego umknięcie byk. głównym motywem decyzji Sądu Najwyższego". W swej starannie przeprowadzonej analizie badań nad zniesieniem segregacji rasowej w s/knbch Walter Stcphan"" nic znalazł żadnych badań św iadczących o istotnym wzrwc* samooceny u dzieci murzyńskich, podczas gdy 25 *> rozpatrzonych przez niego badań wykazało istotny spadek ich samooceny po desegregacji Nadto uprzedzenia nie uległy wyraźnemu osłabieniu. Stcphan stwierdził, te wzroiły one w niemal tylu przypadkach, w ilu zmalały.

Mając te dane w pamięci, nic zdziw imy się dow iadując się o tym. U sztab średnia, w której niedawno zniesiono segregację rasową, jest zazwyczaj tmejso®. gdzie panują silne napięcia. Jest rzeczą naturalną, żc uczniowie należący do gnę* mniejszościowej starają się podnieść su ą samoocenę* Jednym ze sposobów jej podnoszenia jest trzymanie się razem, napadanie na białych, podkreślanie swej indywidualności, odrzucanie wartości i przywództwa białych, itd."

Zreasumujmy dotychczasowe rozważania: I. Kontakt na zasadzie równej pozycji obu stron, w idealnych w arunkach, gdy nie ma konfliktu ckononucnego. może prowadzić i istotnie prowadzi do lepszego zrozumienia i zmaiejurau uprzedzeń’®. 2. Psychologiczne skutki nieuchronności mogą wytwarzać i rzeczywiście wytwarzają nacisk w kierunku złagodzenia uprzedzeń oraz mogą. w nk alnycb okolicznościach, stworzyć warunki do spokojnego przebiegu intcgnq: rasowej w szkołach. 3. Gdy istnieje konflikt ekonomiczny (jak w przypadki integracji rasowej w obrębie dzielnicy prywatnych domów mieszkalnych), wówczas dochodzi do nasilenia uprzedzeń. 4. Jeśli wskutek zniesienia segregacji rasowej w szkole powstaje sytuacja rywalizacji, a zwłaszcza wtedy, gdy pomp uczniów z grup mniejszościowych jest wyraźnie gorsza, to często zaznacza sfc wzrost wrogości Murzynów czy Latynosów do białych, co przynajmniej w części jest wynikiem dążenia do podniesienia obniżonej samooceny.

Wzajemna współzależność jako możliwe rozwiązanie

integracja rasowa w szkołach może stworzyć warunki dla lepszego wzajemnego poznania się uczniów, lecz sama w sobie nie jest ostatecznym rozwiązać* 324 Nie chodzi po prostu o to, żeby posłać dzieci różnych ras 1 o lótaju

pochodzeniu etnicznym do tej marnej szkoły: decydujące jot lo. co dzieje «c _Mtedy. gdy Jut do tej szkoły uc/ęs/czajt: jak widzieliśmy, jeśli atmosfera jeat wysoce lywalłzacyjna. to w wyniku ich kontaktowania się ze sobą wszelkie Istniejące początkowo napięcia mogą się w rzeczywistości nasilić. Napięcie, kadrę często pojawia sic juko początkowy rezultat zniesienia segregacji rasowej w szkole, przypomina mi nieco zachowanie dzieci w eksperymencie Muzafcra Sheftfn ł jego współpracowników Jak pamiętamy, w eksperymencie tym wytworzono napięcie » wrogość miedzy dwiema grupami, stawiając je w sytuacjach konfliktu i rywalizacji. Ody raz wytworzono wrogość, nie można już było jej zredukować po prostu przez wyeliminowanie konfliktów i rywalizacji, przeciwnie, gdy wzajemny brak zaufania został już mocno utrwalony, koniak-towanie sic obu grup w sytuacjach nierywali/acyjnych. opartych na rasadrir równości, prowadziło do wrmnienia wrogości a braku zaufania. Na przykład, dpfi z tych grup dokuczały sobie nawzajem nawet wtedy, gdy po prostu wdziały obok siebie, oglądając film.

W jaki sposób Sherif zdołał w końcu zredukować te wrogość? Dokonał tego. stawiając obie grupy dzieci w sytuacjach, w których były one wzajemnie od siebie uzależnione - w których musiały współdziałać ze sobą. aby osiągnąć swój cel- Na przykład badacze stwarzali sytuacje kryzysową, uszkadzając system urządzeń zaopatrujących obóz w wodę- Naprawienie tego uszkodzenia było możliwe tylko pod warunkiem natychmiastowego współdziałania wszystkich dzieci. Kiedy indziej, podczas wycieczki, zepsuła się obozowa ciężarówka. Aby ją uruchomić, trzeba było wepchnąć ją na dość stromą górkę- Można było tego dokonać tylko wtedy, gdy wszystkie dzieci pchały razem - bez względu na In. czy były ..Orłami** czy ..Grzcchotnikami". W końcu udało ae zredukować wrogie uczucia i negaty wne stereotypy. Chłopcy z obu grup znajdowali sobie przyjaciół wśród niedawnych przeciwników, zaczełi żyć w większej igndńe. a także samorzutnie współdziałać ze sobą.

Wydaje się. że czynnikiem o decydującym z narzrnio jest wzajemna współzależność — sytuacja, w- której jednostki potrzebują siebie nawzajem i są sobie nawzajem potrzebne, jeśli chcą osiągnąć swój cel. Kilku badaczy w dobrze kontrolowanych eksperymentach laboratoryjnych zademonstrowało korzyści płynące ze współdziałania. Na przykład Morton Deutach ^ wykazał, że gdy w grapach rozwiązujących problemy stworzy się atmosferę współpracy, wówczas c/łonkowic tych grup są uważniejsi i bardziej przyjaźni niż wtedy, gdy domimąe amosfera rywalizacji. Badanie Patricii Keenan i Petera Caraevałe‘a wykazało, że współpraca w obrębie grup może także sprzyjać współpracy maędzy phimu Ofaacza to. te relacje współdziałania ustanowione w jednej grupce często zostają przeniesione na innych, gdy od grupy tej wymaga sśe później interakcji z mną pupą. W ich badaniu grupy wykonujące zadania oparte na współpracy były bmWej skłonne do współdziałania w późniejszych negocjacjach z inną grupą aid gnpy. których członkowie początkowo pracowali rywalizując ae sobą.