8B 4

IWI HUWftyii ■ ■■m-mst.

I 'ćksty tc upraszczają I spłycają, a nawet zafałszowują jego wizerunek.

W świetle III tu >;kvncj poezji wiełkotygod-niowej w Kościele wschodnim głównym winowajcą jest Judasz, a nie przywódcy żydowscy. W porównaniu z jego zdradą wyrok śmierci wydany przez Sanhedryn oraz wina kapłanów, uczonych w Piśmie i faryzeuszy wydaje się nieporównanie mniejsza. Prawosławna ikona Sądu Ostatecznego umieszcza Judasza w Jeziorze ognistym na łonie szatana (odpowiednik ..łona Abrahama" w sferze zbawieniu).

Tymczasem według Ewangelii Judasza spisanej przez gnostyków on nie jest żadnym zdrajcą.

Nie zdradził, ale uczynił to, czego chciał sam Jezus, na Jego własną prośbę. Był Jego odważnym uczniem, tuwarzys/.cm i wiernym pomocnikiem Miał swój udział w zbawieniu świata. Wydając Jezusa na śmierć. Judasz, pomaga Przyjacielowi pozbyć się śmiertelnego Ciała, wyzwolić się z więzienia cielesności. Jest wręcz bohaterem. Tylko on hyl godny usłyszeć słowa objawienia od Jezusa. I to jest właśnie gnosąda Dobra Nowina o zbawieniu. Jezus mówi dc Judasza: „Ty ofiarujesz człowieka, który mnie przyobleka*, czyli pozwolisz mi pozbyć się cielesnej powłoki. Judasz umożliwia powrót Jezusa do prawdziwego Boga. do „wielkiego i nieskończonego Królestwa".

Kim według gnostyków byt sam Jezus?

Według nich w swoim ziemskim posłannictwie Jezus nic miał w pełni rzeczywistego ciała ludzkiego. Dlatego jako Istota Boska mógł przybierać różne postacie. To w yjaśnia zagadkowe słowa zaraz na początku Bwan-gclii Judasza, że często ukazywał się swoim uczniom nic w swojej własnej postaci, lecz jako dziecko nieskażone fałszywą mądrością m.uctialncgo świata. Dziecko jesi symbolem czystości i niewinności. Onostyęy wierzyli, że tylko (iluystus był wcieleniem absolutnej czystości, mądrości i wiedzy. Zauważmy: w kanonicznych Ewangeliach Jezus również stawia dziecko za wzór postępowania: ..Jeśli się nie nawrócicie i nie staniecie jak dzieci, nie wejdziecie do Królestwa Niebios. (...) Kto

vi-umn-’TTTiwTiv™wnT.n. ¹ 'l'‘"iiiu.....

którego wrócimy. Zbawieni lięilą tylko ci. co mają pierwiastek boski w sobie, iskrę bliskości. Oni nie należą do „tego pokolenia" śmiertelnych ludzi skazanych tylko na doczesność, ale do „Tamtego Pokolenia" - do Królestwa Niebios. Ich dusze zostaną zabrane i będą żyć wiecznie. Duch jest siłą ożywi. ijącą ciało, dającą życic.

1’ tych ludzi, którzy należą jedynie do sfery doczesnej, timiau nić tylko ciało, ale również dusza. W Ewangelii judasza Jezus mówi: „Nic można siać ziarna na skale i zbierać jego plonu". Bez iskry boskości wewnątrz nie ma dalszego życia w sferze ducha, (inostycy/m neguje prawdę o zmartwychwstaniu ciała.

W ton sposób gnostycy kwestionowali ortodoksyjną nauką o zbawieniu.

W zróżnicowanych systemach myśli gnostyc-kicj podstawowym problemem jest ignorancja. a nic grzech. Zbaw ienie nic dokonuje się przez, śmierć i zmartwychwstanie Jezusa. ale przez objawienie sekretnej wiedzy (gr. gnosU), której Oii udziel i. Trzeba żyć tą wiedzą pochodzącą z bezpośredniego oświecenia. Prawdziwy Ojciec wszechświata jest Bogiem wew nętrznym, nicpotrzcbującym pośredników.

Na czym wiąc polega gnostycka idea zbawienia?

Nic chodzi o wyzwolenie z grzechu włożenie przebłagalnej ofiary. Zbawienie polega na tym, że człowiek wyzwala się z ograniczeń i więzów tego świata. W cym sensie Judasz dopomógł Chrystusowi, był bowiem Jego uczniem najbardziej pojętnym i bliskim Mu. uczniem umiłowanym (w kano-nieznych Ewangeliach jest nim św. Jan). Można było powierzyć mu tajemnice i on je rozumiał.

Judasz to wręcz wzór ucznia - człow iek, który jest gotów poświęcić samego siebie i narazić się na wielkie cierpienie. Jezus przygotował go do tego czynu: „Staniesz się trzynastym. będziesz przeklinany przez inne pokolenia (...). W dniach ostatnich będą przeklinać twoje wstąpienie do świętego Pięknienia, (...) Gwiazda wskazująca drogę jest twoją gwiazdą”.

porażanemu przez nich Jud-w/nwi.

Warto zauważyć. że w świetle Ewangelii kanonicznych Jezus nic modli się za Judasza, żeby go powstrzymać od podjętego zamiaru. Mówi za to do Piotra: „Prosiłem za tobą. aby nie ustala twoja wiara. Ty natomiast, gdy się nawrócisz, utwierdzaj swoich braci" (Lk 22.32). Mimo wstawiennictwa Jezusa Piotr się (Jo zaparł. To także była zdiada, opłakiwana potem jpfzet Apostola! Jezus wiedział, że musi podążać dróg;} przepowiedziany w pismach prorockich.

W opisanej przez ewangelistów scenie pojmania Jezusa Jego życzliwość względem Ju-djsza zostaje zachowana. Nazwa! go ..towarzyszem" (..przyjacielem" według większości przekładów). To jest przecież ten sam człowiek, który wraz z innymi uczniami brał udział w Ostatniej Wieczerzy i spożył „kawałek chlcb.T (J I3,30). Jezus przynaglał go, wydając polecenie:Jo chcesz czynić, uczyń szybko” (J 13.27).

Czy pisarze i teologowie podejmowali poważne próby ukazania Judasza w bardziej pozytywnym świetle?

było Sporo takich prób. Wspomnę tylko o niektórych spośród nich: Jorge l.uis Borges. „Thrcc Yersions nf Judas”. Ilans-Joscf Klauck, „Judas: Kin Jiingcr des 1 lerrn", William Klasscn, „Judas: Betrayeror I ricotl of Jesus?", Hyam Maccoby. Judas IseuicK and ehe Mych of Jewish Kvil"

Inspirując się tęksWmi kanonicznycłi Ewangelii, głębokie refleksje nad tajemni cąJudasza -mil na przykład w pierwszej połowie XX wieku prawosławny teolog Sergiusz Bulgakow. Nawiązał do żydowskich oczekiwań Mesjasza, który wyzwoli uciemiężony i zniewolony naród spod okupacji rzymskiej i poprowadzi w świetlaną przyszłość. Ten wybitny teolog dostrzegł coś nic-pow tarzalncgo i wstrząsającego w Tragicznym losie Judasza, postaci nicpozbawioncj tajemniczej dwoistości i wewnętrznych sprzeczności. Przekonywał, że Judasz nic był zdrajcą jedynie z chciwości, ślepej żądzy pieniądza Wybór Judasza na apostola nic był przypadkiem ani błędem.

Wybierając Judasza na jednego z uczniów, Jezus wziął na siebie całą odpowiedzialność skicj. Wydając Jezusa w ręce wrogów. < hcbil nakłonić Mistrza do wkroczenia na drogę moce i cudu. a w ten sposób przyspieszyć godzinę należnej Mu chwały. Czy nie taka była również pokusa Piotra, nazwanego przez Jezusa szatanem łpor. \lt 16,21-23)?Judaszanfiitrzeba usprawiedliwiać. Tylko Bogu znane były jego rzeczywiste intencje. Nic zapominajmy, że umierając na krzyżu, Jezus prosił o przebaczenie dla wszystkich, którzy „nic wiedzą, co czynią" (ł.k 23,34).

Ewangelia Judasza jest apokryfem. Co to znaczy?

Greckie słowo apĄknphos znaczy ukryty, tajemny 1(kI czasownika apokiypto, - ukrywam). Tak w starożytności nazywano księgi zawierające tajemną wiedzę, niedostępną dla ludzi niewtajemniczonych, l ak też nazwano pisma autorów podszywających się przeważnie pod Imiona apostołów, aby w ten sposób za-pewnić tym pismom autorytet i popularność. Chciano w ten sposób nie tylko uzupełnić Ewangelie kanoniczne, ale również naświetlić nurtujące ludzi problemy teologiczne i w yjaśnić naukę Chrystusa według poglądów poszczególnych ugrupowań religijnych. Księgi te przekazywały treści nicuznanc w zasadzie przez Kościół za wyraz, prawdziwej wiary (skąd znamy jednak choćby imiona rodzi ców Maryi: Joachima i Anny?). Księgi apokryficzne świadczą o istnieniu ogtomnej różnorodności i zróżnicowaniu poglądów w pici wsz.ych wiekaclrlhiześcijaństwa. Ewangelia Judasza jest jednym z. takich pism. Pozw ala ona lepiej poznać ten trudny okres dziejów i zmagań wczesnego Kościoła.

Apokryfów jest wiele. Np. Ewangelia Filipa, która głosi, jakoby Jezus kochał Marię Magdalenę bardziej niż apostołów i często całował ją w usta.

W większości apokryfów było wiele cudów noścł, elementów w mniejszym lub większym stopniu legendarnych <np. opis oź) wiania glinianych ptaszków przez małego Jezusa w Ewangelii Tomasza). \*> Ewangelii Judasza, oprócz innego rozumienia wizji losu samego apostola, zakwesrlnnow ano przede wszystkim wizję Boga naruszającą jedność Starego i Nowego Testamentu. W tym apokryfie Bogiem Jezusa nic jest stworzy-