8B (2)

1 TTTTtftlg' |IL'll‘.f ■i”! WIJU 11III^TI'-:*II ll'11'l.'liH'll.

Teksty tc upraszczają I spłycają, a nawet zafałszowują jego wizerunek.

W świetle liturgicznej poezji wielkotygodniowej w Kościele wschodnim głównym winowajcą jest Judasz. a nie przywódcy żydowscy. W porównaniu z Jego zdradą wyrok śmierci wydany ptzez Sanhedryn oraz wina kapłanów, uczonych w Piśmie i faryzeuszy wydaje się nieporównanie mniejsza. Prawosławna ikona Sądu Ostatecznego umieszcza Judasza w Jeziorze ognistym na łonie szatana (odpowiednik „łona Abrahama" w sferze zbawienia).

Tymczasem według Ewangelii Judasza spisanej przez g no styków on nie jest żadnym zdrajcą.

Nie zdtudził. ale uczynił to. czego chciał sam Jezus, na Jego własną prośbę. Ryl Jego odważnym uczniem, towarzyszem i wiernym pomocnikiem. Miał swój udział w zbawieniu świata. Wydając Jezusa na śmierć. Judasz pomaga Przyjacielowi pozbyć się śmiertelnego ciała, wyzwolić się z więzienia cielesności. Jest w ręcz hoharcrcm. Tytko on był godny usłyszeć słowa objawienia od Jezusa. I to jest właśnie gaosrjda Dobra Nowina o zbawieniu. Jezus mówi do Judasza: „Ty ofiarujesz człowieka, który mnie przyobleka”, czyli pozwolisz mi pozbyć się cielesnej powłoki. Judasz umożliw ia |x»vrót Jezusa do prawdziwego Bogu, do „wielkiego i nieskończonego Królestw.f'

Kim według gnostyków byt sam Jezus?

Według nieb w swoim ziemskim posłannictwie Jezus nic miał w pełni rzeczywistego ciała ludzkiego. Dlatego jako istota Boska mógł pizybicrać różne postacie. To w yjaśnia zagadkowe słowa zaraz na początku Ewangelii Judasza, że często ukazywał się swółtn uczniom nic w swojej własnej postaci, lecz juko dziecko nieskażone fałszyw ą mądrością materialnego świata. Dziecko jest symbolem czystości i niewinności. Gnosrycy wierzyli, że tylko Clirysms był wcieleniem absolutnej czystości, mądrości i wiedzy. Zauważmy: w kanonicznych Ewangeliach Jezus również stawia dziecko za w zór postępowania: „Jeśli się nic nawrócicie i nie staniecie jak dzieci, nic wejdziecie do Królestwa Niebios. (...) Kto

-_n-1........................

którego wrócimy. Zbaw leni hętlą tylko ci. co mają pierwiastek boski w sobie. Iskrę bnsko-Ści. Oni nic należą do „tego pokolenia" śmiertelnych ludzi skazanych tylko na doczesność, ale do ..Tamtego Pokolenia" - do Królestwa Niebios. Ich dusze zostaną zabrane i będą żyć wiecznie. Duch jest siłą ożywiającą ciało, dającą życic.

1' tych ludzi, którzy należą jedynie do sfery doczesnej, umiem nic tylko duło. ale rów nież dusza. W Ewangelii Judasza Jezus mówi: „Nic można siać ziarna na skale i zbierać jego plonu". Bez iskry boskości wewnątrz nie ma dalszego życia w sferze ducha. (Jnostycyzm neguje prawdę o zmartwychwstaniu ciała.

W ten sposób gnostycy kwestionowali ortodoksyjną nauką o zbawieniu.

W zróżnicowanych systemach myśli gnostyr-kicj podstawowym problemem jest ignorancja. a nic grzech. Zbaw ienie nic dokonuje się przez śmierć i zmartwychwstanie Jezusa. ale przez objawienie sekretnej wiedzy (gt. gttosis). której On udziela. Trzeba żyć tą wiedzą pochodzącą z bezpośredniego oświecenia. Prawdziwy Ojciec w szechświata jest Bogiem wewnętrznym, nicpotrzcbującym pośredników.

Na cym więc polega grostycka idea zbawienia?

Nic chodzi o wyzwolenie z. grzechu i/ło/c-nic przebłagalnej ofiary. Zbawienie'polega na tym, że człowiek wyzwala się z ograniczeń i w ięzów tego świat i. W tym sensie Judasz dopomógł Chrystusowi, był bowiem Jego uczniem najbardziej pojętnym i bliskim Mu. uczniem umiłowanym (w kanonicznych Ewangeliach jest nim św. Jan). Można było powierzyć mu tajemnice i on je rozumiał.

Judasz to wręcz w zór ucznia - człowiek, który jest gotów poświęcić samego siebie i narazić się na wielkie cierpienie. Jezus przygotował go do tego czynu: „Staniesz, się trzynastym. będziesz przeklinany przez inne pokolenia (...). W dniach ostatnich będą przeklinać tw oje wstąpienie do świętego Pięknieniu. (...) Gwiazda wskazująca drogę jest twoją gwiazdą".

pogardzanemu prze/ nich judaszowi.

Warto zauważyć. że w świetle Ewangelii kanonicznych Jezus nic modli się za Judasza, żeby go powstrzymać od podjętego zamiaru. Mówi za to do Piotra: „Prosiłem za rolią. aby nic ustala twoja wiara Ty natomiast, gdy się nawrócisz, utwierdzaj swoich braci" (Lk 22,32). Mimo wstawiennictwa Jezusa Pion się (Jo zaparł. To także była zdiada, opłakiwana potem przez Apostola! Jezus wiedział, że musi podążać drogę przepowiedziani} w pismach prorockich.

W opisanej przez ewangelistów scenie pojmania Jezusa Jego życzliwość w zględem Judasza zostaje zachowana. Nazwał go ..towarzyszem" („przyjacielem" według większości przekładów). To jest przecież ten sam człowiek, który wraz z innymi uczniami brat udział w Ostatniej Wieczerzy i spożył „kn wałek chlcba" (J 13,30). Jezus przynaglał go, wydając polecenie: „C /.-> chcesz czynić, uczyń szybko" (J 13,27).

Czy pisarze i teologowie podejmowali powatne próby ckazania Judasza w bardziej pozytywnym świetle?

Było Sporo takich prób. Wspomnę tylko o niektórych spośród nich: Jurgę I .uis Horges. „Thrcc Yersions nf Judas", Iłans-Joscf Klauck, Judas: Kin Jiingcr des I lenn", William Klasscn, „Judas: Berrayeror Iricnd of Jesus?", I lyam Mace oby, „Judas Iscuiot aml the Myth of Jcwlsh KVd"

Inspirując się tekstami kanonicznych Ewangelii, głębokie refleksje nad tajemnicą Judasza snuł na przykład w pierwszej połowie XX w ieku prawosławny teolog Sergiusz Buigakow. Nawiązał do żydowskich oczekiwań Mesjasza. który wyzwoli uciemiężony i zniewolony naród spod okupacji rzymskiej i poprowadzi w świetlaną przy szłość. Ten wybitny teolog dostrzegł coś nic-powtarzalncgo i wstrząsającego w tragicznym losie Judasza, postaci nicpozbawioncj tajemniczej dwoistości i wewnętrznych sprzeczności. Przekonywał, że Judasz nic był zdrajcą jedynie z chciwości, ślepej żądzy pieniądza. Wybór Judasza na apostola nic był przypadkiem ani błędem.

Wybierając Judasza na jednego z. uczniów, Jezus wziął na siebie całą odpowiedzialność skicj. W ydając 'Jezusa w ręce wrogów, <-hctul nakłonić Mistrza do wkroczenia na drogę moce i cudu. a w ten Sposób przyspieszyć godzinę należnej Mu chwały. Czy nie taka była rów nież pokusa Piotra, nazwanego przez. Jezusa szatanem (por. Mt 16,21-23)? judasza nie trzeba usprawiedliwiać Tylko Bogu znane były jego rzeczywiste intencje. Nie zapominajmy, że umierając na krzyże, Jezus prosił o przebaczenie dla w szystkich, którzy „nic wiedzą, co czynią" (ł.k 23,34).

Ewangelia Judasza jest apokryfem. Co to znaczy?

Greckie słowo apókrjphos znaczy ukryty, tajemny lod czasownika apokrypto - ukrywam). Tak w starożytności nazywano księgi zawierające tajemną wiedzę, niedostępną dla ludzi niewtajemniczonych, l ak też nazwano pisma autorów podszywających się przeważnie pod imiona apostołów, aby w ten sposób za-pcw nić tym pismom autorytet i popularność. Chciano w ten sposób nie tylko uzupełnić Ewangelie kanoniczne, aic również naświetlić nurtujące ludzi problemy teologiczne i wyjaśnić naukę Chrystusa według poglądów poszczególnych ugrupowań religijnych. Księgi te przekazywały treści nicuznanc w zasadzie przez Kościół z.) wyraz prawdziwej wiary (skąd znamy jednak choćby imiona rodzi ców Maryi: Joachima i Anny?). Księgi apokryficzne świadczą o istnieniu ogromnej różnorodności i zróżnicowaniu poglądów w piet wszyci) wiekacłfchrześcijaństwa. Ewangelia Judasza jest jednym z takich pism. Pozwala ona lepiej poznać ten trudny okres dziejów i zmagań wczesnego Kościoła.

Apokryfów jest wiek. Np. Ewangelia Filipa, która głosi, jakoby Jezus kochał Marię Magdalenę bardziej nu apostołów i często całował ją w usta

W większości apoktyfów było wiele Cudowności, elementów w niniejszym lub większym stopniu legendarnych (np. opis ożywiania glinianych ptaszków przez małego Jezusa w Ewangelii Tomasza). " Ewangelii Judasza, oprócz innego rozumienia wizji losu samego apostoła, zakwestionow ano przede wszystkim wizję Boga naruszającą jedność Starego i Nowego Testamentu. W tym apokryfie Bogiem Jezusa nic jest stworzy-

■i