Bilinkiewicz9

Ul ftpftiTM

tkłl poradni zdrowia psychicznego zwiększyła się w ciągu ostatniego nydńestokca prawic 4-krothic. analogicznie wzrosła liczba ich pacjentów i udzielanych porad.

Obecnie prawie w każdym zespole opieki zdrowotnej działa poradnia zdrowia psychicznego dla dorosłych. Istnieją również wojewódzkie przychodnie, sprawujące teoretycznie funkcje szkoleniowe i nadzorcze, a także nieliczne poradnie zdrowia psychicznego dla niektórych grup społecznych: studentów, byłych pacjentów klinik i szpitali, kolejarzy, wojska ilp.

Szybkie zwiększenie się liczby pacjentów poradni zdrowia psychicznego stworzyło konieczność reorganizacji pracy tych placówek, zapewniającą dostępną i wszechstronną pomoc osobom z bezwzględnymi wskazaniami do leczenia.

Wydzielono zatem gnipę opieki czynnej, która obejmuje około 30% pacjentów. Poradnia jest zobowiązana do opracowania dla nich planu terapeutycznego i zapewnienia im systematycznych kontaktów z członkami zespołu terapeutycznego. Pizy każde) wizycie wyznacza się termin następnego spotkania. Jeśli pacjent nic zgłasza się w wyznaczonym terminie, to nawiązuje się z nint kontakt listowny, telefoniczny lub odwiedza się go w domu. Poradnia jest zobowiązana również do udzielania pacjentom z grupy czynnej pomocy w sprawach socjalnych, w rozwiązywaniu problemów środowiskowych.

Poradnia wykorzystuje pomoc odpowiednich instytucji w rozwiązywaniu trudności materialnych tych pacjentów — dotyczy to spraw orzeczenia inwalidzkiego. rentowych, mieszkaniowych i innych świadczeń Zarówno nawiązywanie kontaktów z pacjentem t opieki czynnej, jak i starania o niezbędną dla niego pomoc wymagają uzyskania jego zgody.

Ze względu u niedobory kadrowe, nie wszystkie poradnie zdrowia psychicznego mogą realizować zadania opieki czynnej. Zaledwie Wk> tych placówek pracuje codziennie. Pakt, żc poradnie zdrowia psychicznego w ogromnej większości mieszczą się w zespołach opieki zdrowotnej, ułatwia współpracę z opieką podstawową i środowiskiem chorego.

W 1995 r. wśród chorych leczonych w poradniach zdrowia psychicznego u 34% rozpoznano zespoły psychotyczne — najczęściej schizofrenię (14%) i psychozę jfckiywmj (9%), Większość 57% rozpoznań stanowiły zaburzeniu niepsycho-tyczne — najczęściej (40%) nerwice, psychogenne zaburzenia somatyczne i reakcje adaptacyjne Niepsychotyczne zaburzenia psychiczne na podłożu organicznym stanowiły 9%.

Około |00 poradni zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieży nic zaspokaja potr/cli pacjentów w trudnym wieku rozwojowym i ich rodzin. Placówki tc zniijiliiją się nn ogół w dużych miastach, w wielu woje wódz (wadi brak tej formy pomocy Część ich zadań spełniają poradnie międzyszkolne, ośrodki wczesnej interwencji organizowane przez stowarzyszenia rodziców, poradnie zdrowia psychicznego dla dorosłych, czasem pediatrzy ledaą z głównych przyczyn ułap’ uk/aifc malejącego stanu rzeczy jest brak psychiatrów dziecięcych.

W 4U5 |<oi.idiii.i.'li odwykowych, prowadzonych przez zespoły opieki zdrowotnej. ice/y się rocznie 105 tysięcy osób uzależnionych od alkołiolu. Zadaniem tych poradni jest również prowadzenie opieki czynnej nad pacjentami zobowiązanyh do leczenia przez sąd (przy współpracy i kuraioremi oraz współdziałanie i klubami nbityneniów

Psychiatryczne oddziały dzienne 493

Narkomanom i osobom uzależnionym od Icków ambulatoryjnej pomocy ■dodają 34 poradnie wyspecjalizowane w lej formie opieki.

Dnne Herbowe, obrazujące przekrojowo stan lecznictwa psychiatrycznego. dotyczą roku 1995 — bezpośrednio poprzedzającego realizację 10-lct-niego programu poprawy poziomu psychiatrycznej i odwykowej opieki zdrowotnej.

W roku tym łącznie w lecznictwie ambulatoryjnym (w poradniach zdrowia psychicznego, odwykowych oraz leczenia uzależnień) pracowało 837 lekarzy. 773 psychologów i innych terapeutów. 211 pracowników socjalnych oraz 1017 pielęgniarek (w przeliczeniu na pełne etaty).

Poradnie te udzieliły w ciągu roku ponad 3 milionów porad lekarskich i 880 tysięcy psychologicznych 760 tysiącom osób.

Z pośrednich form opieki psychiatrycznej rozwinęły się stopniowo, aczkolwiek jeszcze w niedostatecznej ilości, psychiatryczne oddziały dzienne. Pierwszy / nich powstał w 1947 r. w Warszawie, dul.szc dwa w Toruniu (1954 r.) i Łodzi (1963 r.). Niewątpliwą zaletą lej formy opieki jest możność obserwacji diagnozowania i wszechstronnego leczenia bez odrywania chorego od jego środowiska, a takie intensywnego programu zajęć terapeutycznych wypełniających prawie cały was pobytu pacjenta w oddziale. Szczególnie cenna jest tu forma leczenia dla dzieci, które w oddziale leczą się i uczą bez oderwania od rodziny. Ponadto zespół terapeutyczny ma możliwość równoczesnego prowadzenia terapii rodzinnej.

W 1995 r. działało w Polsce 99 oddziałów dziennych, które dysponowały ponad 2 tysiącami miejsc. Większość (64) stanowiły oddziały psychiatryczne dla dorosłych. 15 dla dzieci i młodzieży, 7 dla uzależnionych od alkoholu i 13 — inne oddziały, najczęściej leczenia nerwic.

Oddziały leczenia środowiskowego działały tylko w 14 ośrodkach i obejmowały opacką 2 tysiące pacjentów . W 9 hostcluch przebywało 187 osób.

Kluby byłych pacjentów są bardzo cenione przez przewlekle chorych, którzy z nich korzystają. W krajach anglosaskich przypisuje się im większą skuteczność działania niż np. oddziałom dziennym, w Polsce nie odgrywają znaczącej roli w opiece nad przewlekle chorymi. Być może klub jest formą obcą dla nasze) obyczajowości. W krajach, w których życic towarzyskie rożnych, społecznie znaczących grap lokalnej społeczności skupia się w kfobach. ich odpowiednik jM najlepszą formą samopomocy chorych psychicznie. W Europie Wschodniej pojęcie klubu zbyt długo kojarzyło się z formą administracyjnego przymusu uczestnictwa. Budy i indoktry nacji, co mo/c tłumaczyć małe zainterraowame twurmnrm klubów dla psychicznie chorych.

Są także wątpliwości, czy organizowanie klubów śh pacjentów a zaburzeniami psychicznymi mc jot ukrytą formą oknianu społecznego, iwamnu enklaw dla chorych, zmniejszających ich możliwość wejścia. maam ze zshowy—    do

różnych grap <lowarzy.skich. społecznych, sfrortowyeh. wyznanrowyc* np ».

Oynuiiiic/iuc rozwijają się tylko kluby abstynentów, km juz stworzyły Ogólnokrajowe stowarzyszenie.    . *

hnlubme jak w krajach zachodnich wielką rolę w num rożnych form epicki środowiskowej odgrywać będą sUJwarzyamsa po^raąihiwe. zrzeszające m ui, rud/iny pnejentów psychicznie chorych i Kh przyjaciół