CCF20100627004

Kadencja prezydenta trwa 7 lat. nic ma /aka/ti powtórnego wyboni (wielokrotna reelekcja. ale pod pewnymi warunkami¹'⁷).

Głowa państwa nic jest wybierana w wyborach powszechnych, lecz przez izw. kolegium wielkich elektorów, utworzone przez, obie izby parlamentu oraz delegatów z regionów (po trzech z każdego regionu Włoch, wybranych przez, rady regionalne oraz jeden z regionu Vallc d'Ao$ta)¹²*. Zwołanie kolegium należy do kompetencji przewodniczącego |z.by Deputowanych, który musi to uczynić 30 dni przed upływem kadencji urzędującego prezydenta lub w przypadkach szczególnych (śmierci, rezygnacji lub trwałej niemożności sprawowania urzędu) w ciągu/ł5 dni od daty zaistnienia wymienionej sytuacji. Zgromadzenie elektorów zbiera się w siedzibie Izby Deputowanych tj. w Palazzo di Montccitorio, a przewodniczy mu przewodniczący Izby. Nic dopuszcza się dyskusji nad kandydatami (m.in. żeby nie narażać'na szwank prestiżu tych osób), głosowanie jest tajne, a do wyboru konieczne jest uzyskanie poparcia 2/3 głosów elektorów, (hi czwartej tury wystarcza większość bezwzględna. Głosuje się do skutku, co jest niekiedy procesem długotrwałym, np. w 1971 r. Giovanii l-conc wybrany został po 23 głosowaniu. Zdarzają się tez przypadki odwrotne, tj. wyboru juz w pierwszym głosowaniu, up. w 1999 r. taka większość uzyskał Carlo A. Ciampi.

W systemie włoskim występuje zasada incompotibililns t| zakaz, łączenia stanowiska prezydenta z jakimkolwiek innym. Prezydent nic ponosi odpowiedzialności politycznej za czynności wykonywane w ramach realizacji powierzonych mu funkcji, obowiązuje leż go zakaz samodzielnego działania, tj. każdy akl prezydenta wymaga kontrasygnaty ministra lub premiera. Dopuszcza się jednak tzw. rozproszoną, powszechną odpowiedzialność polityczną prezydenta - przed suwerenem. czyli narodem (tzw. impcachement ludowy¹²⁹).

Głowa państwa ponosi natomiast odpowiedzialność konstytucyjną za pogwałcenie konstytucji lub zdradę stanu. Może być postawiony w stan oskarżenia przez parlament na wspólnym posiedzeniu obu izb bezwzględną większością głosów. Odpowiada przed Trybunałem Konstytucyjnym, przy czym w jego posiedzeniu bierze udział również |(> c/łonków powołanych w drodze losowania spośród obywateli spełniających warunki wybieralności do Senatu, na podstawie spisu układanego co ^ł» lat przez parlament¹" W przypadku pozbawienia stanowiska (także poważnej choroby, rezygnacji czy śmierci) zastępuje go przewodniczący Senatu, a przewodniczący Izby Deputowanych zarządza nowe wybory.

Uprawnienia prezydenta (wynikające głównie z art H7 Konstytucji) można pogiu pować następująco:

• kompetencje wobec parlamentu, np.: prawo zarządzania wyłnirów do izb i ustalania terminu ich pierwszego posiedzenia, kierowania orędzia do izb. wyrażania zgody na przedstawienie izbom rządowego projektu ustawy (sankcjonuje rządowe projekty ustawodawcze), prawo weta w stosunku do ustaw, wyznaczanie dożywotnich senatorów, prawo rozwiązania parlamentu (obydwu izb lub jednej) po wysłuchaniu opinii

'• Zdaniem Z Witkowskiego • można być wybranym ponownie tylko jeden raz na kadencje bezpośrednio następującą po pierwszej kadencji. Po okresie karencji np jako senator dożywotni z mocy prawa, byty prezydent mo/c być ponownie wybrany na urząd (stać się następcą swego następcy) Zob Tenże, U urój., s 215. 219 Jest to możliwość czysto hipotetyczna, choćby ze względna wiek wybieranych prezydentów, częslo przekraczający 70 rok życia

' ' Kolegium to zwane jest tez .poszerzonym parlamcnlcm'. grupuje w ice 58 delegatów regionów

Np G. Leone w 1978 r pod naciskiem opinii publicznej podał się do dymisji, wobec formułowanych oskarżeń o korupcję Zoh Z. Witkowski. Ustrój....i. 220-221

' " Zawiera on 45 nazwisk osób. od których nic wymaga się specjalnych kompetencji w zakresie znajomości prawa

przewodniczących obu izb (nic moz.c tego uczynić w ostatnich 6 miesiącach prezydenckiej kadencji, tj. w okresie tzw. białego semestru ’^{1 2}).

•    kompetencje wobec rządu, np.: powoływanie premiera oraz na jego wniosek powoływanie i odwoływanie ministrów, przyjmowanie dymisji rządu, mianowanie wyższych urzędników państwowych.

•    kompetencje wobec sądów, np.: prawo przewodniczenia Najwyższej Radzie Sądownictwa, prawo łaski, powoływanie pięciu członków Trybunału Konstytucyjnego oraz innych sędziów.

Obok wyżej wymienionych, wyróżnić można kompetencje typowe dla głowy państwa („pierwszego obywatela Republiki"), tj. prezydent jest reprezentantem państwa (..reprezentuje jedność narodową"), strażnikiem konstytucji, stabilizatorem włoskiej sceny politycznej (utrzymującym równowagę całego systemu ustrojowego), organem akredytującym i wysyłającym przedstawicieli dyplomatycznych. Ponadto prezydent m.in. ratyfikuje umowy międzynarodowe, nadaje odznaczenia państwowe, zarządza przeprowadzenie referendum, wydaje dekrety / mocą ustawy, sprawuje zwierzchnictwo nad siłami zbrojnymi.

Rząd¹⁵²

Rada Ministrów jest ciałem kolegialnym składającym się z premiera i ministrów -kierowników resortów lub ministrów bez teki. Nie ma ściśle określonej liczby członków rządu; w praktyce jest ich 22 - 24 ⁿ\ Prezydent powołuje premiera po przeprowadzeniu konsultacji w parlamencie (tzn. licząc się z istniejącym tam układem politycznym), a na jego wniosek innych ministrów Ministrowie mogą być tez odwołam przez prezydenta na wniosek premiera^IU.

Nowo powołany rząd prezentuje swój polityczny program parlamentowi (cxposć). który go akceptuje w głosowaniu imiennym bezwzględną większością w ciągu 10 dni w obu izbach (wotum zaufania). Członkowie rządu rekrutują się przeważnie z grona deputowanych lub senatorów; nie istnieje zakaz łączenia tych stanowisk, nie ma też takiego obowiązku. Są to rządy koalicyjne.

Rząd kieruje polityką wewnętrzną i zagraniczną państwa, koordynuje działalność organów administracji państwowej, zabezpiecza porządek publiczny i bezpieczeństwo państwa, wydaje akty normatywne i uczestniczy w ustawodawstwie, mając np. prawo inicjatywy ustawodawczej. Rada Ministrów może wydawać dekrety z mocą ustawy (na podstawie upoważnienia parlamentarnego) oraz rozporządzenia wykonawcze „na podstawie i w celu wykonania ustawy" zatwierdzane w ciągu 60 dni przez parlament.

Premier kieruje ogólną polityką rządu i za nią odpowiada, koordynuje działalność poszczególnych ministrów, prezentuje prezydentowi kandydatów na ministrów, zwołuje posiedzenia rządu i im przewodniczy. Do mego należy utrzymywanie jednolitości kierunku działalności politycznej rządu, inspirowanie pracy ministrów oraz reprezentowanie Rady Ministrów.

35

1

^m Bowiem w razie rozwiązania iz.h mc byłoby teoretycznie możliwe dokonanie wyboru nowego prezydenta

2

w len sposób pr/edluzałby on swoją kadencje lub dążyłby do utworzenia nowych izb. zapewniających mu teclckcje

Po wyborach parlamentarnych w 2006 r powołam* 61 rząd Republiki z premierem Romano Prodim. który zastąpił na tym stanowisku SiIvio Bcrluscomcgo

Zoh Z Witkowski. Sytttm ... s 32 W 1983 r utworzono tez wę/.szc ciało kolegialne, swoisty komitet ministrów tzw Radę Gabinetu, którą tworzyli: premier, wicepremierzy i siedmiu najważniejszych ministrów Doniosłą rolę wspomagającą i koordynującą w pracy rządu odgrywa tez Prezydium Rady Ministrów (zwane też PallaizoChigi). Zoh I Bokszczanin. Reforma.... s 212.216

^n< Występuje tu tzw egzekutywa kooperująca, gdzie prezydent w zaleznoSci od układu sił w parlamencie moz.c odgrywać faktycznie doniosłą rolę w lym procesie