CIMG0096

Jak zauważyliśmy wcześniej, początek zimy zahamował w drugiej fazie tempo rozwoju epidemii. Pod koniec XVI wieku podczas małej epoki lodowcowej zimy były bardzo srogie i niezwykle długie. Warunki panujące w Eden Valley były szczególnie ciężkie, ponieważ mieszkania (jak większość w Anglii) były zimne, z przeciągami i źle izolowane, brakowało także opału do ogrzewania, a ubrania nie zapewniały takiego ciepła jak obecnie. Chorobie trudno było przenosić się na innych nosicieli i wyglądało, jakby epidemia wygasała. W styczniu 1598 roku nie odnotowano żadnego pogrzebu ofiar zarazy, a jedynie jeden w lutym. Dżuma o mały włos nie przetrwałaby zimy. Jeśli całkowicie zostałaby zniszczona droga zakażenia, mieszkańcy Penrith uniknęliby najgorszego, które właśnie nadchodziło.

Epidemia zaczęła rozwijać się ponownie w swojej trzeciej fazie w marcu. Śmiertelność gwałtownie wzrosła, zwiększając się w maju i osiągając szczyt w lipcu i sierpniu. Była to najbardziej niszczycielska faza.

W końcu i trzecia faza ucichła, a po ostatnim pogrzebie w styczniu 1599 roku zapisano w księgach „DOPUST BOŻY ZAKOŃCZYŁ SIĘ”. Słowa te wydają się nieodpowiednie do ogłoszenia końca najokropniejszego okresu w historii miasteczka.

Wzorzec liczby ofiar śmiertelnych od marca do grudnia 1598 roku w fazie trzeciej odpowiada dokładnie kolejności zdarzeń występującej w każdej epidemii choroby zakaźnej: początkowo rosnąca krzywa zakażenia przechodzi krótką stabilizację przed wyciszeniem wybuchu. Ponadto trzecia faza, podobnie jak w Newcastle, trwała dziewięć miesięcy.

Xzeczywista wątłość Icslc^g pał*afialnycK

Dotychczas korzystaliśmy z pogrzebowych ksiąg parafialnych wyłącznie w celu spisania miesięcznych zgonów w wyniku dżumy. Dowiedzieliśmy się z nich wiele na temat zarazy, lecz księgi skrywają dużo więcej pożytecznych danych. Zawierają informacje dotyczące przełomowych wydarzeń w życiu mieszkańców parafii.

Poniżej przedstawiamy fragment z ksiąg z Penrith zaczynający się nieszczęsnego 22 września w pierwszej fazie dżumy.

Lista ofiar rzuca światło na naszą historię - zaintrygował nas los „nieszczęsnych niezidentyfikowanych chłopców”, pochowanych 15 października i 8 listopada.

Pogrzebowa księga parafialna z Penrith, 1597 Wrzesień

22    Andrew Hogson, nieznajomy

WTEDY W PENRITH ROZPOCZĘŁA SIĘ DŻUMA (KARA BOŻA)

Osoby z literą P zmarły w cierpieniach, osoby z literą F zostały pochowane na wzgórzu.

24	Grace Walker, służąca
25	Thomas Herd z Muray Gaitt
27	John Steel z Carlton
27	nieszczęsne dziecko
Październik
3	tego samego dnia rozpoczęła się dżuma w Carliell [Cariisle]
5	Thomas syn Edmunda Blaickbume'a
10	Elizabeth Stell, wdowa
10	Elizabeth córka Thomasa
11	nieszczęsne dziecko zwane Robertem Wilsonem
12	Elizabeth córka Johna Railtona	P
13	nieszczęśni niezidentyfikowani chłopcy
15	Steve Nelson de Kill
15	dżentelmen Lancelot Musegrave
15	Annes Cartmell, panna
20	syn Johna Railtona	P
22	Thomas Bunting, murarz
24	John Railton, wytwórca sztućców	P
24	Xpofer [Christopher] syn Johna Steela
25	Margaret córka Willma Blysse’a
26	John syn Stevena Nelsona
27	Janett córka Stevena Nelsona

137