Kiła jest choroba. weneryczną, to znaczy że szerzy cię głównie droga, kontaktów płciowych. Do zakażenia może również dojść poprzez pozapłciowy kontakt z ckoiym. poprzez krew ltd.
Czynnikiem etiologicznym kiły jest krętek blady wykryty w 1905 r. przez Schaudinna i Hoffmanna.
Jest to schorzenie zakaźne, na które chorują, pizede wszystkim ludzie młodzi. W przypadkach nieleczonych lub mewyleczonych. po rozmaicie długim okresie utajenia, może dojść do nieodwracalnych zmian w układach nerwowym, naczymowo-sercowym i narządach wewnętrznych. Zakażenie przenosi się z matki na płód. co prowadzi do obumarcia płodu albo urodzenia dzieci z rozległymi zmianami w skóize i narządach wewnętrznych, bądź dzieci pozornie zdrowych, u których rozwijają się po pewnym czasie ciężkie objawy kiły wrodzonej późnej.
Kiłę dzielimy na:
A. Kila nabyta - luez acqui:ita
B. Kiła wrodzona - luez congenita
Jedna, i drugą kiłę dzielimy na wczesna, (recem) i późną (tarda).
A. Kila nabyta wczesna - luez acguizita recenz dzieli się na:
1) kiła I okresu - luez piimańa
a) surowrczoujemna - zeronegatha
b) sui owiczododatni3 - zeropozitha
2) kila U okresu - luez zecundaria
a) kiła wczesna - luez recenz
b) kiła nawrotowa - luez recidiranz
c) kila utajona wczesna - luez latettz recenz
B. Kiła nabyta późna - luez acquizita tarda - dzieli się na:
1) kila utajona późna - luez latem tarda
2) kiła objawowa późna - luez z^mptomatica tarda (kiła Ul okresu - luez tertiaria)
a) kiła późna skóry, błon śluzowych i kości - luez tarda cutiz. mucozae et ozzium
b) kiła sercowo-naczyniowa - luez cardiorazculariz
c) kila układu neiwowego - luez nen oza
d) kiła innych narządów - luez \izceraliz
Kila I okresu - lues primaria
Stanowi okres od wystąpienia objawu pierwotnego, tj. około 3 tygodni od zakażenia, do wystąpienia zmian kiły wtórnej - około 9 tygodni po zakażeniu. Okres bezobjawowy. tj. do czasu wystąpienia objawu pierwotnego, nosi nazwę okresu wylęgania. Wynosi on najczęściej 20-21 dni i zależy od stopnia zjadliwości i liczby obecnych krętków bladych oraz od stanu odpornościowego organizmu. Objaw pierwotny (zmiana pierwotna, stwardnienie pierwotne, owrzodzenie) pojawra się w miejscu wtargnięcia krętków bladych do ustroju, najczęściej na narządach płciowych lub w ich otoczeniu, gdyż zakażenie następuje w większości przypadków drogą kontaktów płciowych.
Najczęstsze umiejscowienie objawu pierwotnego:
- u kobiet
a) szyjka macicy
b) błona śluzowa sromu
c) rzadko ściana pochwy
- u mężczyzn
a) rowek zażołędny, żołędź. skóra prącia
b) rzadziej ujście cewki moczowej
Cechy morfologiczne typowego objawu pierwotnego są dość znamienne, a mianowicie:
1) objaw mebolesny,
2) przeważnie pojedynczy.
3) ustępuje bez pozostawienia śladu lub z pozostawieniem przemijającego przebarwienia, zwykle po 2-3 tygodniach.
4) me ma cech ostrego stanu zapalnego.
5) wydzielina surowicza.
6) regularny kształt okrągły lub owalny,
7) brzegi gładkie mepodminowane.
8) dno równe o gładkiej i lśniącej powierzchni.
9) podstawa o charakterystycznym stwardnieniu, porównywanym do twardości chrząstki.
Powiększenie okolicznych węzłów chłonnych następuje po upływie jednego tygodnia trwania objawu pierwotnego. Częściej jednak pojawia się po jednej strome (po stronie objawu pierwotnego), po drugiej natomiast jest ono mierne lub me występuje w ogóle. Może być także obustronne.
Okoliczne węzły chłonne wykazują następujące cechy:
- ulegają powiększeniu,
- są twarde, sprężyste.
- są przesuwalne. a skóra nad nimi me jest zaczerwieniona.
- me łączą się w pakiety am nie zrastają ze skóra..
- me wykazują skłonności do rozpadu i ropienia.
- są mebolesne.
W rzadkich przypadkach węzły chłonne me ulegają powieszeniu. Zachodzi to przy umiejscowieniu objawu pierwotnego w szyjce macicy, tylnej ścianie pochwy, odbytu lub odbytnicy, kiedy obserwuje się powiększenie niedostępnych badamu węzłów chłonnych miednicy malej.
Również u bardzo wyniszczonych chorych, gdy następuje całkowite załamanie sił odpornościowych ustroju, węzły chłonne mogą pozostać niezmienione. Odczyn ze strony okolicznych węzłów stanowi ważny mechanizm obronny pized dalszym szerzeniem się krętków. a jego brak jest mekoizyst-nym objawem świadczącym o obniżeniu odporności ogólnej.
W kile I okresu mogą wysterować objawy pierwotne nietypowe oraz powikłania.
Do nietypowych objawów pierwotnych zaliczamy:
a) mnogie objawy pierwotne, związane z licznymi wrotami zakażenia,
b) objawy przerosłe - olbrzymie, powstające w wyniku dostania się krętków na rozległe powierzchnie pozbawionego naskórka.
c) objawy karłowate - bardzo drobne i z tego względu często przeoczone.
d) objawy pierwotne o rozmaitych kształtach, zależnych od umiejscowienia, np. szczelinowate.
e) objaw pierwotny poronny,
f) objaw pierwotny opryszczkopodobny, odbitkowy,
g) objaw Foknana. tj. stan zapalny i nadżerkowy żołędzi oraz rowka zażołędnego bez stwardnienia podstawy przypominający opryszczkę (balanitiz eroshaprimaria zyphilińca Folmari).