Alkocholizm jest chorobą 10

uważają, że jest on „wektorem przejawiania się problemów osobowości” (Armstrong). Według Knighta „alkoholizacja jest objawową próbą rozwiązania konfliktu emocjonalnego”.

Zdaniem Coopersmitha „kluczem do zrozumienia osobowości alkoholika jest pogląd, że alkoholicy nie są zdolni do znoszenia stanów napięcia”. Roiło May wiąże wystąpienie uzależnienia z poczuciem wyobcowania społecznego.

Szczególną rolę w procesie uzależniania się od alkoholu odgrywa system zaprzeczeń mobilizujący wszelkie mechanizmy obronne¹ do tego, aby móc pić dalej. Z tego powodu alkoholizm (podobnie jak inne uzależnienia) jest zaliczany do tzw. chorób zaprzeczeń (zakłamania).

Duchowość można rozumieć jako tę sferę życia, która Duchowe wiąże się z jakością zaangażowania w sprawy, rzeczy

czy ludzi, którzy zajmują najważniejsze miejsce w naszym życiu. Odzwierciedla ona kierunek zaangażowania emocjonalnego i charakter związków z czymś lub kimś najważniejszym, dotyczy wartości, celu i sensu życia, decyduje o chęci życia.

Zdaniem ks. prof. J. Tischnera kluczem do duchowości jest wolność, a sama duchowość przejawia się w sztuce, kulturze, w pewnej niezależności sądów, w sposobie podejścia do świata, a także w stosunku do samego siebie.

Alkoholizm jest chorobą duchową, ponieważ w miaręjej rozwoju, alkohol staje się najważniejszą rzeczą w życiu, ośrodkiem szczególnej uwagi i obiektem relacji. Przy pomocy alkoholu podejmowane są bowiem próby opanowania lęku egzystencjalnego, zaspokojenia potrzeby odczuwania przyjaźni i ufności, potrzeby odczuwania znaczenia, celu, sensu i wartości życia. Niektórym osobom alkohol pozornie pomaga wypełnić pustkę życia. Nie zauważają natomiast, że wypiera on coraz więcej rzeczy wartościowych, uniemożliwia urzeczywistnienie posiadanych talentów i zdolności, a tym samym pogłębia istniejącą już pustkę. Chwilowe poczucie siły, jedności, przyjaźni czy wspólnoty zanika z chwilą kiedy alkohol przestaje działać. Pojawia się coraz większe osamotnienie, od którego ucieczką staje się kolejna porcja alkoholu.

W ten właśnie sposób następuje utrwalanie się mechanizmu „błędnego koła”.

Profilaktyka

Teraz, kiedy już wiemy nieco więcej na temat czynników wpływających na rozwój uzależnienia warto poświęcić kilka słów działaniom profilaktycznym. Działania te powinny być wielostopniowe i obejmować:

• zapobieganie pierwotne polegające na niedopuszczeniu do powstawania problemów alkoholowych m.in. poprzez wpływanie na podaż i dostępność alkoholu, podwyższanie poziomu wiedzy o nim, kształtowanie postaw preferujących trzeźwość oraz abstynencję itd.;

• zapobieganie drugorzędowe czyli wczesne wykrywanie i interwencja w stosunku do osób zagrożonych wystąpieniem problemów alkoholowych i tych, u których podejrzewa się ich obecność;

• zapobieganie trzeciorzędowe czyli wszelkie działania mające na celu minimalizację następstw nadmiernego spożywania alkoholu (głównie leczenie i rehabilitacja).

Podejście do profilaktyki uległo w ostatnich latach istotnym zmianom. Wśród modeli teoretycznych wczesnej profilaktyki uzależnień oraz profilaktyki przeznaczonej dla tzw. grup ryzyka (zapobieganie pierwszo- i drugorzędowe) wyróżniamy’:

1. Model oświaty zdrowotnej (tradycyjny), który bazuje na przekazywaniu informacji o substancjach uzależniających oraz na konsekwencjach ich używania, a więc opiera się głównie na angażowaniu proce- ²

Mechanizmy obronne - sposoby umożliwiające względnie poprawne funkcjonowanie wówczas, kiedy nic jest możliwe zaspokojenie potrzeb, likwidacja konfliktów wewnętrznych oraz podtrzymanie pozytywnej samooceny m.in. racjonalizacja (polega na uzasadnianiu lub usprawiedliwianiu w sposób racjonalny - rozumowy postaw i działań uwarunkowanych czynnikami emocjonalnymi lub motywami, które jednostka pragnie ukryć lub z których nie zdaje sobie w pełni sprawy), projekcja (polega na przypisywaniu innym ludziom własnych negatywnych uczuć, cech lub motywów postępowania), intelektualizacja, minimalizacja itd.

Ostaszewski K.: Siedem modeli, Remedium, marzec i kwiecień 1993.