CCF20120227007

W pracowni włókienniczej mikroskop optyczny wykorzystywany jest do obserwacji włókien, ich identyfikacji oraz pomiaru ich grubości. W wypadku pomiaru grubości włókien mikroskop wyposaża się w okular mikrometryczny [54], Przy obserwacjach włókien ważnym etapem jest dobranie odpow iedniego powiększenia, gdyż wraz ze wzrostem powiększenia maleje m.in. wielkość oglądanego wycinka preparatu, ostrość i plastyczność obrazu, co istotnie wpływa na wynik obserwacji. Na przykład przy ustalaniu dojrzałości włókien bawełny wystarczy powiększenie stukrotne, przy którym wyraźnie widać budowę zewnętrzną włókien. Do innych badań włókienniczych odpowiednie jest powiększenie np.400x.

Mikroskop optyczny wyposażony jest w komplet obiektywów i okularów o różnych powiększeniach. Wartość powiększenia obiektywów i okularów jest umieszczona na ich oprawach i określona znakiem „x”. Orientacyjne powiększenie mikroskopu określa się jako iloczyn powiększenia okularu i obiektywu. Podczas obserwacji bezpośredniej powiększenie rzeczywiste P mikroskopu wynosi:

gdzie:

a_r - kąt, pod jakim widzi się przedmiot przez okular mikroskopu, a_m - kąt, pod jakim widzi się przedmiot gołym okiem.

Uwzględniając odległość ogniskową okularu f_k, odległość ogniskową obiektywu/^ długość optyczną tubusa / oraz odległość dobrego widzenia 5, wzór na powiększenie mikroskopu P ma postać:

l ■ s

^P=fo ■fk '

W celu wyznaczenia powiększenia rzeczywistego mikroskopu stosuje się specjalny okular z podziałką oraz przedmiotowe szkiełko mikrometryczne [54], W praktyce laboratoryjnej istotna jest znajomość powiększenia obiektywu P_ob, znając bowiem takie powiększenie można obliczyć np. grubość pojedynczych włókien. Na stoliku przedmiotowym mikroskopu umieszcza się wzorcowe szkiełko mikrometryczne. Wartość jednej działki na szkiełku wynosi 0,01 mm, czyli 10 pm. Następnie wykorzystuje się okular mikrometryczny, który' zakłada się zamiast jednego z okularów mikroskopu. Po uzyskaniu ostrego obrazu podziałki na wzorcowym szkiełku podstawowym wybiera się n działek i za pomocą okularu mierzy się odległość między nimi, uzyskując odczyty' /, oraz l₂. Różnica obu odczytów wyraża odległość między skrajnymi kreskami n działek. Znając wartość jednej działki d na szkiełku wzorcowym, która wynosi 0,01 mm, oraz liczbę działek n oblicza się powiększenie obiektywu ze wzoru: