DSCN1718

instytucja totalna ó7

nie akcentowana jest pełniona przez instytucje funkcja zaspokajania potrzeb. W tej koncepcji wskazane są także zasadnicze komponenty instytucji, mogące stanowić podstawę rozróżnień definicyjnych. W obrębie każdej instytucji wyróżnić można następujące elementy:

Zanda naczelna PWoacf

Urządzenia menaine D/jaljIi>oić Funkcja

Jak zaznacza B. Malinowski, zasada naczelna. w obrębie której zawierają się przesłanki prowadzące do utworzenia danej instytucji, moZe różnić się znacznie od funkcji faktycznie realizowanych przez tę instytucję.

Instytucja, z racji regularności i powtarzalności działań, przeciwstawiana jest niekiedy procesom o charakterze Żywiołowym. Erie Voegelin [1994, s. 22 i n.J zaproponował dychotomiczną opozycję: instytucja -ruch społeczny, do opisu i analizy procesów społecznych. Instytucja stanowi końcową fazę ewolucji ruchu społecznego, cechującego się w początkowej fazie znaczną wewnętrzną dynamiką i spontanicznością. Wywołane są one przez swoiste poczucie misji i pragnienie realizacji przyjętych ideałów. (A.S.)

Zob instytucjonalizacja konfliktu, potrzeba, problemy społeczne, rola społeczna

Literatura:

Giruberg M.. 1956, An Introduction to the Siudy of Social Instilutions [w | tego/, Ezsayz In Sociology and Social PhUazophy. vol. I On the Dlversity of Moralt. W. Hcinemann Lid.. Melbourne, London, Toronto Kamiński A.Z.. 1991, Instytucje I organizacje (w: j Socjologia Problemy podstawowe, pod red. Z. Krawczyka. W. Morawskiego. PWN. Warszawa.

Kulpińska I, 1991. Człowiek jako Mola społeczna [w:J Socjologia Problemy podstawo

we. pod red Z. Krawczyka. W Morawskiego. PWN. Warszawa

Mańkowski M , 1989, Instytucja I instytucjonalizacja jako kategorie teoretyczne socjologu, ..Studia Socjologiczne”, nr 1(112). Malinowski ii . 1958, Szkice z teorii kultury, KiW. Warszawa.

Piwowarski W.. 1993, Instytucja |w:J Słownik katolickiej nauki społecznej, Pn, Wyd. Misjonaizy KJamiynów Jtałabra". Warszawa Szczepański J, 1970. Elementarne pojęcia socjologii. PWN, Warszawa Vocgelin E.. 1994, Lud Boty, Wyd. Znak, Kraków.

Instytucja totalna, organizacja, w której aktywność Życiowa jej członków jest izolowana na długi okres od szerszego społeczeństwa i ma miejsce niemal wyłącznie w jej obrębie. Erving Goffinan - twórca tego pojęcia - wskazuje, iż cechą charakterystyczną instytucji totalnych jest brak rozdzielenia miejsca pracy, snu i wypoczynku, obserwowany w tzw. normalnym życiu Wszystkie aspekty życiowej aktywności człowieka odbywają się w tym samym miejscu i pod nadzorem władzy zwierzchniej; we wszystkich fazach codziennego Życia jednostki przebywają ciągle w obecności innych osób: codzienna aktywność przebiega według ściśle zaplanowanego rozkładu zajęć; wymuszane lub narzucane są różne formy działań mające uzasadniać oficjalne cele instytucji (zob. [E. Goffinan 1975, s. 151-152]).

W innym sformułowaniu instytucja totalna to „instytucja, która bierze odpowiedzialność za wszystkie aspekty Życia osoby, która ma formalną doktrynę i jej przywódcy kontrolują jej sposób wyrażania tak. Ze osoby uczą się, przyswajają sobie właściwy sposób jej wyrażania" [E. Hałas 1992, S. 114)

E. Goffinan) 1975, s. 150-151] wyodrębnił pięć typów instytucji totalnych: I) instytucje utworzone w celu opieki nad osobami niezaradnymi, np. domy opieki dla osób starszych, biednych, niewidomych, sierot; 2) instytucje dla osób chorych i zarazem groźnych dla otoczenia, np. szpitale