DSCN1738

Literatura:

Coser L-A-. 1966, The Funetions ofSocia/ Con-flict. Free Press. New York.

Dahrendorf R.. 1959. Cłass and Class Conflict in Industrial Society, Stanford Univ. Press, Stanford.

Słaboń A.. 1995, Konflikt społeczny i negocjacje. AH w Krakowie. Kraków.

Konformizm, podporządkowanie jednostkowych zachowań i opinii rzeczywistym lub wyobrażonym naciskom wywieranym przez grupę społeczną. Termin ten używany jest w dwóch znaczeniach: w pierwszym oznacza zmianę zachowań lub opinii jednostki w kierunku zgodnym z oczekiwaniami grupy, w drugim — rezultat tych zmian, a więc pewne upodobnienie (uniformizację) zachowań oraz przekonań członków grupy [S. Mika 1982, s. 400].

W licznych eksperymentach, wśród których najważniejszy był eksperyment Solo-mona Ascha [E. Aronson 1978, s. 44—49], ustalono różne czynniki mające wpływ na zachowania konformistyczne jednostek. Stopień nasilenia konformizmu zależy od cech grupy społecznej, która wywiera nacisk, cech zadania i cech osób, które poddane są naciskowi grupowemu. Wśród cech grupy istotną rolę odgrywa jej liczebność (najsilniejszy nacisk wywiera grupa 3—4-osobowa) oraz spoistość (im bardziej spoista jest grupa, tym większy wywiera wpływ). Nacisk grupowy jest tym skuteczniejszy, im trudniejsze i mniej jasne jest zadanie lub sprawa, której nacisk dotyczy. Skuteczność oddziaływań grupy zależy także od cech osób, które poddane są naciskowi — przekonanie o własnych kompetencjach, wiara we własne siły, zdolność do abstrakcyjnego myślenia, wysoka pozycja w grupie są cechami, które sprzyjają odporności na nacisk grupy [S. Mika 1982. s. 410-423].

Grupa dysponuje dosyć bogatym arsenałem środków pozwalających zmusić jednostkę do przestrzegania uznawanych w niej norm, a więc do zachowań konformistycz-nych. Skala możliwych sankcji przebiega

od łagodnych napomnień, przez wyj-- do próby użycia siły fizycznej [KnS 1964, s. 199-238].

Pewien stopień konformizmu, z**., z przestrzeganiem ustanowionych 3 i wartości społecznych, jest niezbędny i normalnego funkcjonowania Życia spofeT nego. Życie w społeczeństwie składając,» się z samych nonkonformistów, będący w opozycji do każdej normy spoteczM raczej trudno sobie wyobrazić. „Jeślibyś istniał jakiś zbiór wartości podzielany przez oddziałujące na siebie jednostki, istniałyby stosunki społeczne -jeśli nazwać w ten sposób nie uporządkowań interakcje - lecz nie społeczeństwo” [R£ Merton 1982, s. 204], Konformizm staw*' jeden z typów indywidualnego przystawania, w którym podmiot akceptuje zarówno pewne cele kulturowe, jak i zinstytucjonalizowane środki ich osiągania. Jednak pełny konformizm wszystkich członków danej zbiorowości prowadzi także do negatywnych następstw. Powszechna uniformizacja uniemożliwia zmianę społeczną: prowadzi do petryfikacji. Z tego względu obie przedstawione skrajności uznać trzeba za równie niebezpieczne dla trwałości społeczeństwa. Robert K. Merton [1982, s. 203 i n.] oprócz konformizmu wyróżnił także inne sposoby indywidualnego przystosowania: innowację, rytualizm, wycofanie i bunt (AS.)

Zob. autentyczność w Życiu społecznym, dewiacja. kontrola społeczna, normy społeczne, wartość. więź społeczna.

Literatura:

Aronson E.. 1978, Człowiek istota spoko* PWN, Warszawa.

Doktór K., 1964, Przedsiębiorstwo przemysłowe. Studium socjologiczne Zakładów Przemyślu Metalowego „H. Cegielski'', Ki\V. Warszawa.

Merton R.K.. 1982. Teoria socjologiczna i stryk-tura społeczna, PWN. Warszawa Mika S., 1982, Psychologia społeczna. PWN. Warszawa