.„70,$. 1281). Długotrwałe pełnienie roi.
^ roli awodowej wpływa na cechy JJ^^&iowc jednostki. Wpływ ten może zjawiać sur dwojako Z jednej strony postrzegania rzeczywistości ora? za. Rwania wyuczone u trakcie Ogrywania społecznej przenoszone są, w wyniku '^ralizacji. na inne syiuacjc ży ciowe c/ło-•Iłck.i- M one intemalizowane i stają się j^manentną cechą danego człowieka / dru-pcj strony długotrwałe pełnienie roli spo-Iccznei może prowadzić do łatwiejszego (Wyjmowania zachowań kompensacyjnych; ^ to zachowania przeciwstawne do tych. sakic wymagane są w trakcie odgrywania roi Występuje tu więc swoisty mechanizm obronny, mający na celu utrzymanie równowagi mentalnej jednostki. Można przy-ąc. ?c oba te częściowo przeciwstawne procesy współwystępują.
Relacje między rolą a osobowością społeczna. są dwustronne. Rola stanowiąc element osobowości społecznej, kształtuje w znacznej mierze tę osobowość, zarazem jednak osobowość jednostki uwidacznia się w pełnionej roli (lub poprzez tę rolę). Z tego względu ta sama rola społeczna może być zupełnie inaczej wykonywana (oczywiście wpływ na to mają nie ty lko cechy osobowościowe. lecz także indywidualne umiejętności, kwalifikacje. talent itp.). W skrócie roofcu powiedzieć, żc rola kształtuje osobowość społeczną, a osobowość rolę społeczną
Rola społeczna stanowić może także formę instytucji społecznej, a przez to cle-rncnt *>ęzi społeczne| w ujęciu obiektyw* 52" <«*> (J. Szczepański I970. s. 204.
W tym wypadku szczególnie istotne ^ Postarzające się regularnie zachowaniu. t0 * konsekwencji zapewnia możliwość fC4 J^acji doniosłych funkcji społecznych Ro,c społeczne mogą być rozpatrywane 1 perspektyw teoretycznych Bruce
, “Ijfo 11992. s ili 145) wskazuje M teorię roli. 2) perspektywę ‘licznego intcrakcjonizmu. 3) stniktu teorię roli (przez strukturę rozumie się
Ko,« społeczna |ft$
któią odgrywa, wypełniają własną ndvw duahtą treścią. Ralph fk I umer" mou^c o „tworzeniu roli (role-mokny) podkreśla, żc role są tworzone i modyfikowane w trakcie procesu interakcji Obie strom występują w zmieniających się rolach, które w trakcie interakcji są dookreślane i przekształcane.
Odgry wanie roli może przybierać różne postaci. W początkowej fazie następuje przystosowanie do roli jednostka stara się zorientować, na czym polega pełnienie roli, zachowywać się zgodnie z jej wymaganiami. W takim przypadku można mówić o „wchodzeniu" w rolę Podjęcie roli jest procesem Jego końcowym efektem może być pełna identyfikacja z rolą lub nawet fetyszy zacja roli (odgrywanie roli dla niej samej) (zob. |M l.oś 1985. s 138])
„Dystans roli" to syiuacja niepełnej identyfikacji z rola Jednostka odgrywa daną rolę. nic zachowuje wobec mej swoisty dystans polegać to może na rym. żc onieśmielają ją pewne uprawnienia IWJ™* ic, i tytułu pełnienia roli (zob IP 1WrV1’
roli to ŚW .adome odrzucenie £ Negacja roli w prze-
ktetś roił i ***** K/IH- zachowania
nlc się do