entomologia cz 1 (27)

Gruczoły produkujące feromony

Gruczoły produkujące feromony płciowe najczęściej położone są w odwłoku - w okolicy narządów płciowych.

Pułapki feromonowe (feromony) są gatunkowo specyficzne.

Wydzielane przez jedną płeć, zwykle samice,

w celu zwabienia osobnika płci przeciwnej, zwykle samca.

Informacja zakodowana w feromonach odbierana jest przez receptory zlokalizowane na powierzchni czułków, głaszczkach lub stopach.

Feromony

Znane ponad 1000 feromonów owadów:

Lepidoptera (670 gat.), Coleoptera, Diptera

W ochronie roślin kilkadziesiąt.

Do sygnalizacji i rejestracji pojawu szkodników (ustalenie precyzyjne zabiegu).

Zwabienie na określone przestrzenie (brzeg pola). Odławianie do pułapek feromonowych i obniżanie liczebności samców.

Dezorientacja seksualna (większa dawka).

Feromony wydzielają samice,

u korników, jedwabników i muszek owocowych samce.

Feromony

Feromony płciowe:

Owocówka jabłkoweczka (Carpocapsa pomonella), pachówka strąkóweczka (Laspeiresia nigricana), mklik mączny (Ephestia kuchniella)

Las: Brudnica mniszka i brudnica nieparka, zwójka sosno weczka,

Feromony agrcgacyjne: gromadzenie się osobników w celu wspólnego żerowania, np. gąsienice motyli, komiki; zimowania (biedronki) lub gromadzenie się owadów społecznie żyjących (pszczoły, mrówki).

Feromony zwabiają tylko określone gatunki, aktywność w b. niskich dawkach (nanogramy), nie skażają środowiska, łatwo ulegają degradacji

Uwalniane są do środowiska w bardzo małych ilościach, działająze znacznych odległości, nawet do 13 km. Najczęściej jednak wabią z odległości kilku do kilkudziesięciu metrów.

Feromony działają selektywnie, najczęściej w odniesieniu do jednego gatunku, nie działają na owady pożyteczne, nie zatruwają środowiska.