Fanti
8

'Zarówno zakres badań geologicznych dla wymienionego przypadku, jak i prnro uszczelniające muszą być uważnie przeanalizowane, aby ich koszty nic przekroczyły wielkości ekonomicznie uzasadnionych.

Jeśli podłoże czaszy zbiornika jest zbudowane z materiałów drobnoziar-n laty eh i istnieje możliwość infiltracji ze zbiornika w ściśle określonym piiiiilu doliny cieku, np. w strefie osi zapory, stosowane są rozwiązania techniczne zapobiegające ucieczkom wody. Dla wymienionego przypadku trzeba się również liczyć z powolnym zakolmatowaniem dna i samouszczel-nirniem czaszy rumowiskiem niesionym przez wody cieku.

Dokładne ustalenie kierunków filtracji wody oraz ilości, jaka może bez szkody dla obiektu przesiąkać przez podłoże, stanowi podstawę dla podjęcia decyzji o wykonaniu przesłony przeciwfiltracyjnej. Aby wybrać sposób wykonania przesłony i określić koszty robót, konieczne jest wyrobienie ..obie poglądu, w jakim kierunku oraz z jaką intensywnością płynie woda w podłożu. Również zespół projektujący przesłonę musi mieć drogą prób pniowych określone właściwości rozprzestrzenienia się iniektu w górotworze. Hadania geologiczne więc powinny dostarczyć informacji o:

stopniu spękania i kierunkach przebiegu rys w górotworze, w przypadku podłoża skalnego zbudowanego ze skał litych, lub o układzie warstw ej nul.u o różnym współczynniku filtracji, uziamdeniu, porowatości i stopniu zagęszczenia w ośrodkach rozdrobnionych,

głębokości zalegania warstw uznanych za nieprzepuszczalne, wielkości wodochłonności stref z prób terenowych, długości i lokalizacje odcinków, w których spodziewana jest wzmożona ucieczka wody,

miejscach uprzywilejowanych dróg filtracji.

Na podstawie powyższych danych wykonywany powinien być przekrój poprzeczny odcinka proponowanej przesłony z naniesionymi strefami wo-dneblonności jednostkowej, zaznaczonymi uskokami i zgrupowanym układem rys i szczelin (rys. 1-6).

Strefy przyległe do zbiornika mogą ulegać podtopieniu i jeśli rozpoznanie geologiczne będzie wskazywało, że możliwość podtopienia istnieje, ko-tiiec/ne jest określenie zasięgu wpływu zbiornika na tereny przyległe. I'mllopienie może występować w dwu przypadkach:

I) utrudnienia spływu wód podziemnych w dolinę cieku,

'*) infiltracji ze zbiornika do terenów przyległych lub niżej położonych. /. uwagi na możliwe szkody należy zarejestrować stan istniejący przed wykonaniem zbiornika przez prowadzenie obserwacji studni i założonej Mori pirzometrów. Ochrona terenów przyległych jest przeważnie ekono-mic/nir uzasadniona.

Szczelność czaszy zbiornika jest jednym z elementów decydujących o możliwościach budowy zbiornika.

Drugim elementem w sposób równie ważny decydującym o możłiwo-śeiitoh budowy są osuwiska w strefie czaszy, znajdujące się ponad zwier-

m

Rys. 1-6. Przekrój geologiczny odcinka przesłony uszczelniającej z naniesionymi strefami wodochłonności górotworu, zaznaczonymi uskokami i spękaniami górotworu oraz określoną w wyniku prób wodochłonności granicą zagłębienia przesłony (wg K. Thiela)

l — q < 0,03 l/min m 0,1 at, Z — 0,03 < q < 0,05 1/min m 0,1 at, 3 — 0,05    < 0,02 1/mln m (l.l (U,

4 — g ->0,02 1/min m 0,1 at, 5 — uskoki i spękania, 6 — płyta przyporowa do zastrzyków, 7 _ projektowana głębokość przesłony, 8 — średnia wodochłonność w otworach 1 kolejności przed cementacją — odcinek podłoża o q > 0,03 1/min m 0,1 at

ciadłem wody. Zmiana reżimu wód podziemnych może spowodować naruszenie istniejącego stanu równowagi osuwisk przez zmianę własności fizykochemicznych gruntów. Może wystąpić uaktywnienie osuwisk i spłynięcie ich do zbiornika.

Jeśli objętości osuwisk nie są duże i tereny nie są zagospodarowane, powstanie osuwisk może nie mieć decydującego znaczenia. Można jednak spotkać przypadki osuwisk bardzo dużych, których uaktywnienie i spłynięcie do zbiornika nie tylko zmniejszy pojemność użyteczną obiektu, lecz także może spowodować katastrofę (np. zapora i zbiornik Vaiont).

Niekiedy przy terenach zagospodarowanych niezbędne są inwestycje dodatkowe, zabezpieczające przed uruchomieniem osuwisk.

Jeśli ogólnie biorąc zagrożenie czaszy zbiornika osuwiskami jest zbył duże, zaś koszty zabezpieczeń wysokie, lepiej jest zrezygnować z rozpatrywanej lokalizacji i przeanalizować możliwości budowy zbiornika w innym miejscu.

Oprócz osuwisk trzeba przewidzieć zjawiska abrazji brzegów.

Zjawiska osuwisk i abrazji trwać mogą praktycznie dziesiątki lat w czasie eksploatacji zbiornika (w Rożnowie trwają do dnia dzisiejszego), Z wymienionego powodu konieczne jest dobre rozpoznanie stref osuwiskowych,

31)