Farm1923

takoterapu

Wskaźnik terapeutyczny (wg Ehrlicha) =

Dawka dla dziecka =

Liczba lat + 12

Zasadniczo rozróżnia się dawkę: progową, leczniczą, toksyczną i śmiertelną. Danka progowa luh minimalna (dosis minima). Określa najmniejszą ilość środka, wywołującą już pewne reakcje ze strony organizmu. Dawka minimalna bywa również nazywana duwką subterapeutyczną.

Dawka lecznicza (dosis therapeutica). Wywołuje wyraźne zmiany w czynności narządów, charakteryzujące się pobudzeniem lub zahamowaniem ich czynności w granicach fizjologicznych. Największa dawka lecznicza nazywa się dawką maksymalną (dosis marima).

Wprowadzono również pojęcie dawki uderzeniowej (stosowanej np. w leczeniu antybiotykami, sulfonamidami, witaminą D) na określenie dawkowania, w którym początkowe dawki są znacznie większe, zazwyczaj 2-krotnic od dawek następnych (podtrzymujących). Dawki uderzeniowe stosuje się w celu szybszego uzyskania aktywnego stężenia leku we krwi, a tym samym skuteczniejszego wyniku leczenia odpowiednich chorób.

Większe ilości Icku, wywołujące zaburzenia czynności organizmu w granicach patologicznych (działanie trujące), określa się jako dawkę toksyczną (dosis toxi-ca).

Dawka śmiertelna (dosis letalis). Jest to najmniejsza ilość leku, która poraża ważne dla życia czynności organizmu (oddychanie, czynność serca), powodując śmierć.

Najbardziej miarodajna dla danego leku jest dawka wywołująca swoisty odczyn biologiczny u połowy badanych zwierząt. Odróżnia się więc dawki lecznicze dla 50% badanych zwierząt (DC50) - dosis curativa, toksyczne (DT^) - dosis toxi-ca i dawki śmiertelne (DL*,) - dosis letalis.

Badany środek o potencjalnym działaniu leczniczym podaje się zwierzętom doświadczalnym (najczęściej są to myszy lub szczury) dożylnie, doustnie, dootrzew-nowo lub w inny sposób, jeśli rodzaj badań będzie tego wymagać. Przenoszenie wyników doświadczeń na ludzi odbywa się na podstawie wartości dawki śmiertelnej (DLso) uzyskanej na zwierzętach.

Często stosuje się pojęcie wskaźnika (lub indeksu) terapeutycznego. Określa on stosunek między dawką bezpieczną działającą skutecznie a dawką mogącą wywołać niepożądane objawy toksyczne. Istnieje kilka sposobów określania tego wskaźnika:

Maksymalna dawka

tolerowana_

Minimalna dawka terapeutyczna

Innym sposobem obliczania wskaźnika terapeutycznego jest stosunek

PU

DE*,

przy czym DE*, oznacza dawkę skuteczną (mającą pożądane działanie) w 50% przypadków (analogicznie do DL*,).

Stosuje się też proporcję:

PU,

si iml irdowe^n^h toksyczności prowadzonych na zwierzętach używa się pojęcia S/if nW ^8mCSU ^^czP^,cczcń''‘^w-'» Jest to procentowy przyrost dawkifccz-W1 Kh_n^kS^C, ^8,f ‘^0kSyC/ny betainy) dla określonego odsetka przypadków W oWreL^bah^dl^k,^,lⁿ1^{,CZnyCh    Się wst<}?P^{nie bardzo} małą część dawki DU,

• x ..ł _fi_n „ .• ‘ ‘^{n khmczn}ych pierwotna dawka może się nawet bardzo zmic-* (    , ^'^,ąg^n,ęcia optymalnego działania. Badania u ludzi, mające na celu

prowadzenie oceny klinicznej nowego leku, muszą być prowadzone z dużą ostrożnością. z uwzględnieniem dodatkowych badań laboratoryjnych i pod stałą obscr-wneją lekarską.    ^{r n}

Maksymalna dawka dla dorosłych jest określana na ogół w odniesieniu do osób dojrzałych płci męskiej o masie ciała 70 kg.

Dawkowanie u dzieci. Jest ważnym i dotychczas nierozwiązanym problemem. Przyjęte obecnie i wciąż niedoskonałe zasady obliczania dawki leku dla dzieci w różnym wieku są oparte głównie na masie lub powierzchni ciała dziecka i wyprowadzane zawsze z dawki obliczonej dla osoby dorosłej. W obliczeniach tych nic są uwzględnione istotne różnice fizjologiczne, jakie zachodzą między organizmem dojrzałym a nieustannie rozwijającym się organizmem dziecka.

Najbardziej burzliwe zmiany występują zwłaszcza u wcześniaków i noworodków. Ten najbardziej niebezpieczny okres życia człowieka wymaga niezwykle umiejętnego doboru leków i dużej ostrożności w ich dawkowaniu. Inną więc należy zastosować dawkę dla wcześniaka lub noworodka, inną natomiast dla małego dziecka, inną dla dziecka w wieku szkolnym.

Różne są sposoby i kryteria obliczania dawkowania u dzieci. Dawniej dawkę dla dziecka wyprowadzano z dawki dla dorosłych, obliczając przy tym odsetek dawki określonego leku z podziałem na noworodki, małe dzieci i dzieci starsze.

Przeciętnie zapisywano dzieciom w 1. rż. '/_M dawki dla dorosłego, z tym że dla dzieci w pierwszych miesiącach życia zmniejsza się ona jeszcze i wynosi zwykle ^l/_Ą0 dawki dla dorosłego. W 2. rż. podawano '/₁₂. a w 3. rż. '/_g, w 4. rż. ’/₆, w 6. rż.

'/₄ dawki stosowanej u dorosłego. Przy takim sposobie dawkowania stosowana dawka znajduje się na dolnej granicy skuteczności. Zalecane przez różnych autorów dawki różnią się między sobą dość znacznie. Przy takim sposobie postępowania dawkowanie dla niemowląt może wahać się w pewnych przypadkach w granicach 7-20%, dla dzieci starszych - 32-75%.

Jeśli oblicza się dawkę leku w stosunku do wieku dziecka, pomija się często różnice we wzroście i masie ciała, nie bierze się przy tym pod uwagę bardzo ważnej, zależnej od wieku, odmiennej wrażliwości na poszczególne leki. Przy tym sposobie obliczania dawki są małe. Często stosowany wzór na obliczanie dawkowania leku w zależności od wieku przedstawia się następująco.

x Dawka dorosłego

Wzór ten dotyczy dzieci w wieku do 12 lat i oznacza, że dawka opiera się zasadniczo na masie ciała.