Farm1944

ZJIU aię jtuuun. «.    —— ... .

niem: obecnie nie przekracza się zwykle objętości 4 1/24 h.

Eliminacja wątrobowa. Wątroba jest drugim po nerkach narządem odgrywającym zasadniczą role u eliminacji leku. Biotransformacja w wątrobie nie ma na celu - jak się często uważa - ..odtruwania’* organizmu; podstawowym jej celem jest przekształcenie związku w substancję bardziej hydrofilną. łatwiej wydalaną przez nerki. Osłabienie lub utrata aktywności farmakologicznej jest więc niejako .procesem uhcK-znym”. ma jednak wyjątkowo duże znaczenie w likwidowaniu działania leku. Zdarza się jednak, że metabolizm wątrobowy prowadzi do poja-

[ wierna ssę metabolitów o toksyczności większej niz związek macierzysty; w wielu przypadkach podaje się też tzw leki prekursorów e. które nabywają aktywności ■    farmakołec:cznej dopiero po ich przekształceniu do aktywnych metabolitów.

Charakter procesu eliminacji wątrobowej zależy od aktywności enzymów odpowiedzialny ch za biooansfonnację. Jeśli aktywność ta jest niew ielka, to nawet maje dawki leku mogą by ć eliminow ane w procesie zerow ego rzędu. Przy kładem takkłi związków są wymienione juz w cześniej kw as acety losalicylowy i alkohol etylowy.

ftocesy biochemiczne zachodzące w wątrobie i prow adzące do hydrofilizacji leku i ułatwienia jego wydalania, a także - „przy okazji" - zwykle do jego unie-czynniema. zostały omówione w rozdz. 1. Konieczne jest jednak zwrócenie uwagi na zasadnicze znaczenie wpły wu procesów indukcji enzymów mikrosomalnych na szybkość biotransformacji leków, poniew aż zjaw isko to jest często przyczyną indywidualnych różnic w kinetyce wielu leków.

Enzymy mikrosomaJne biorą udział w biotransformacji wielu związków lipo-fiinych obcego pochodzenia. Ich działanie nie dotyczy swoistego substratu, co

oznacza Za metabolizuj, _{one bardzo Ak},y«moSĆ tych enzymów zmiel,, _się “o różnej budować enzynzów m.krosomalnych; w m.ar,    «e ma praki^mu

pochodzenia obcego, ich aktywnoió mc zw “i,    'V!'"" ^s“^b«ancjam!; zwllc^ll

mów mikrosomalnych zmienia sic zależnie ™i c** ^ dorosłego aktywność cnzv nynn.    «czeg6,nt    *!

cenią środowiska. Osobnik, u którego doszło dn '^‘i⁰¹®""'¹"' zamęczysz, wskutek zażywania określonego leku hem, “ '"dukcji cnzynulycznei no nych J«> ^kilk“?)' nietabolizuje zna«^_e^,'X'"f^utao'''" »'ków ukich znŁ wielu leków będzie zmieniać się za_lcź_nic    ™* Wo. Okres pólowama

przebywa w zanieczyszczonym środowisku czv ie,’ * ^Cho,y “»*■ inne leki dymu tytoniowego s, silnymi lndukloiamil' NiezaT T®⁵"!' Pali lytoó (składnik, ej, może być przyczyną narastania hepalolóks.ettc , ^,c®°-^slm fala induk-zwiększonym wytwarzaniem uszkadzających    * ^2w,V^ku ze

kmczającej zdolności detoksykacyjne orgLłz™ lSei "*    * "^ofc' ^pr“'

z wiekiem; u osób w podeszłym wieku może do nici me ^"b^^a?^CZ"“'“^yS“^a raźne zaś zmniejszenie zdolności do indukcji enzymów 1uk'°^dUĆ 7 ^<>EĆ’^C- ^W?‘ puje niekiedy już po 50. rż.    ^{y ów} mikrosomalnych wy się-

W metabolizmie Icków znaczny udział biorą ej systemie cytochromu P-450. W rodzinie lej wysrenulekhkY?"”* °5“^t' ^na śród których waźmejsżymi są CYP1A2, grupąYP^ rYPJDó"?1 i grupa CYP3A. Izoenzymy te chamkteryzują si_c newmym sTnnnm , „ej, wobec substra.u. Indukcja lub zahamowanie okolonego izollTymllpS; lek może byc przyczyną modyfikacji kinetyki innych leków, metabolizo™ -nych przez ten sam izoenzym.

Uszkodzenie wątroby wymaga modyfikacji dawek leków ulegających biotransformacji w tym narządzie. Leki wydalane przez nerki w postaci niezmienionej mogą w tej sytuacji być stosowane w przeciętnych dawkach. Wątroba może brać udział w' eliminacji leków poprzez wydalanie ich z żółcią do jelit

Inne drogi eliminacji. Lek może być wydalany również innymi drogami, choć zw ykle w ilości o wiele mniejszej niż przez nerki. Niektóre leki są wydalane w znaczących ilościach z kałem. Często są to związki niekompletnie wchłaniane z przewodu pokarmowego. Niekiedy jednak związek przenika z krwi do jelita grubego; tak np. zachowuje się doksycyklina, co umożliwia dość bezpieczne jej stosów anie u chorych z niewydolnością nerek.

Wydalanie z kałem może zachodzić zwłaszcza w przypadku tzw. krążenia wą-trobow o-jelitowego. Niektóre związki, wydalane w dużym stężeniu do żółci, dostają się z nią do światła jelit, gdzie są częściowo ponownie wchłaniane, częściowo zaś w ydalane. Powtórne wchłanianie przedłuża czas działania leku, jeśli dotyczy jego czynnej postaci.

Zw iązki lotne mogą wydalać się przez płuca. Znaczenie tej drogi eliminacji ograniczone jest do związków na tyle lotnych, że mogą być podawane wziewnie (np. leki do znieczulenia ogólnego). Inne związki mogą w pewnych ilościach znaleźć się w powietrzu wydechowym, nie ma to jednak większego wpływu na ich

stężenie we krwi.

Innymi drogami (skóra, błony śluzowe) są wydalane zwykle zbyt małe tlośct

leku, aby miało to znaczenie praktyczne.

55