Cechy prawa:
- rozporządzenie rozumu
- ma na celu dobro powszechne
- ustanowione przez legalnie panującego
- musi prolongować przez panującego
- ma na celu dobro obywateli
Pochodzenie prawa. Pierwsze prawo jest prawem ustanowionym przez Boga. Prawo natury - odbicie prawa boskiego, obowiązują tylko człowieka, ma odkrywać w umyśle prawa, które ustanowił Bóg. Prawa ludzkie - wychodzą z prawa naturalnego. Człowiek na podstawie praw natury układając te prawa podzielił je na:
- prawa pozytywne
- prawa cywilne.
Prawa pozytywne są wspólne dla wszystkich narodów np. prawo własności. Prawa cywilne utworzone przez suwerena na potrzeby państw społecznych. Prawa cywilne:
- prawa pisane
- prawa zwyczajowe
XVII - wiek wielkiego nacjonalizmu, narodziła się nowożytna szkoła prawa natury przedstawicielami: Hugo de Grot - Grocjusz, Samuel Pufendorf, Benedykt Spinoza, Tomasz Hobbes, John Locke.
Hugo de Grot (1583-1645) autor „Wolność mórz", „O prawie wojny i pokoju".
W życiu społecznym istnieje prawo natury - jest to nakaz prawnego rozumu. Prawo wywodzi się z rozumu ludzkiego. To jednostka tworzy prawo jej cechą jest niezmienność, powszechność racjonalizmu, świeckość. Prawo to jest znacjonalizowane. „Nawet Bóg nie może sprawić, że 2+2 nie było 4". Stwierdził, że człowiek ma naturę:
- cielesną
- rozumną
- indywidualną
- społeczną
Natura cielesna - instynkt samozachowawczy.
Natura rozumna określa nam jak żyć zgodnie z naturą cielesną.
Natura indywidualna - skłonność do pokojowego życia z drugim człowiekiem.
Natura społeczna - potrzeba zachowania społeczeństwa.
APRIORI - wskazuje się zgodność lub niezgodność jakiejś rzeczy z rozumną i
społeczną naturą człowieka
APOSTERIORI - polega na obserwacja zasad akceptowanych przez ludzi
Grocjusz wyróżnia prawa:
- naturalne
- pozytywne
- boskie
Prawa naturalne:
- narodów
- pozytywne narodów
Grocjusz pisał prawa pozytywne - nie mogą nic przeciwstawić samej naturze. Prawo pozytywne ma wypełnić ogólne prawo natury.
Prawo boskie ustanowione przez samego Boga.
Różnica miedzy nimi polega na sankcji. Za naruszenie praw natury - wyrzuty sumienia, a za prawo boskie - niebo albo piekło.
Cztery prawa natury:
1 Ohn\A/i^7<=»Lr rlohr-7\/m\/\A/^niimńiA/
j- i uu > i ■ vi\ uuli ^ ■ ■ i j v f u i i i v4 u i i ■ >1
2. Zakaz naruszania cudzej własności
3. Obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej z własnej winy
4. Zasada karalności przestępców