geo2 2

System Ziemi

Procesy górotwórcze, będące jednym z efektów konwekcji termicznej w płaszczu Ziemi, określają rzeźbę powierzchni Ziemi. W ten sposób procesy zachodzące we wnętrzu Ziemi pośrednio wpływają na jej klimat - np. wiejące w południowej Azji monsuny są konsekwencją obecności masywu Himalajów i Tybetu, powstałych w wyniku zderzenia subkontynentu indyjskiego z Azją. Zwraca s ę tez uwagę na możliwość istnienia odwrotnej zależności: przebieg procesów górotwórczych może zależeć od intensywności erozji wypiętrzanych obszarów, która z kolei zależy m.in. od intensywności opadów w danym regionie W ten sposób klimat wpływałby na przebieg procesów zachodzących we wnętrzu Ziemi. Sprzyjające warunki klimatyczne, a w szczególności skład atmosfery umożliwiający rozwój życia na Ziemi, są w znaczny mierze konsekwencją zaistnienia konwekcji termicznej w jej wnętrzu. Za ilość dwutlenku węgla (CO_;) w atmosferze odpowiedzialny jest tzw. cykl węglowy, jeden z wielu wzajemnie ze sobą oddziałujących procesów cyklicznych utrzymujących w stanie dynamiczne równowagi składy chemiczne poszczególnych sfer Ziemi. W cyklu tym istotną rolę odgrywa ruch płyt litosfery {teoria tektoniki płyt); na Marsie i Wenus, w których wnętrzach nie rozwinęła się konwekcja termiczna, procentowa zawartość dwutlenku węgla w atmosferze przekracza 90%, podczas gdy w przypadku Ziemi jest to 0,03%. Dwutlenek węgla jest jednym z tzw gazów ogarnianych {efekt cieplarniany), a wzrost jego zawartości w atmosferze ziemskiej (np. w wyniku procesów naturalnych, takich jak pożary lasów lub działalność człowieka, np spalanie paliw kopalnych) może powodować globalne ocieplanie się klimatu Ziemi. Obecność w atmosferze tlenu {Oj}, który' jest jednym z głównych jej składników, jest skutkiem pojawienia się prymitywnych form życia w oceanach; CO* powstał w procesie fotosyntezy. Ogólnie można stwierdzić, że Ziemia stanowi system, a procesy zachodzące w głównych jego elementach, a więc w atmosferze, hydrosferze, litosferze i biosferze, stale podtrzymywane przez energię promieniowania słonecznego oraz energię pochodzącą z wnętrza Z>emi, oddziałują ze sobą i wzajemnie się warunkują. Dzięki tym oddziaływaniom w systemie Ziemi ustala się dynamiczna równowaga, dzięki której na Ziemi może istnieć życie

Wnętrze Ziemi

Wnętrze Ziemi to jej część znajdująca się poniżej jej powierzchni lądowej i dna oceanu. Informacje o budowie wnętrza Ziemi uzyskuje się głównie drogą pośrednią, obserwacjom bezpośrednim dostępna jest bowiem jedynie jej warstwa zewnętrzna.

Wnętrze Ziemi dzielimy na: skorupę, płaszcz i jądro.

ns jąs-wtorey stronie:

Przekrój kuli ziemskiej Zgodne ze sferycznym modelem budowy wnętrza Ziemi, wyróżnia się jej 3 gt. sfery (geosfery), różmącc się składem chemicznym: najbardziej ze wnętrzną skorupę ziemski (grubszą skorupę kontynen talną i cieńszą skorupę occ ar.cznąl, leżący poniżej piesze Ziemi, oraz jądro Ziemi. Zi względu na różne wfasnok fizyczne (warunkowane zmia nami ciśnienia i temperatur we wnętrzu Ziemi) wyróżni się: najbardziej zewnętrzną twardą litosferę (obejmując skorupę ziemską górną częi płaszcza), leżącą poniżę, łatwiej podlegającą defotmac astenesferę. oraz zajmując pozostałą częśó płaszcze twardszą mezosferę Takż z uwagi na własności fizyczr (a nie skład chemiczny) wyró; ma się płynne jądro zewnętr: no i stale jądro wewnątrz r> oddzielone od siebie stres przejściową,

i>5 R la*

49