Image 51

Wykres 44

Linia budżetowa

Q_y (kg pomidorów miesiącu)

500

400

300

200 ■■

100

DP

P.

50 100 150 200 250 300 350

Linia budżetowa

konsumenta

Q_x (kg jabłek w miesiącu)

Linia budżetowa oddziela kombinacje osiągalne od nieosiągalnych. W przestrzeni trójkątnej poniżej linii budżetowej znajdują się wszystkie kombinacje miesięcznej konsumpcji jabłek i pomidorów osiągalne dla konsumenta przy danym dochodzie (DP) oraz przy danych cenach obydwu dóbr (P_x i P_y). Każda kombinacja konsumpcji jabłek i pomidorów (dóbr X i Y) znajdująca się powyżej linii jest, przy tych parametrach, nieosiągalna dla konsumenta (przynajmniej, aż do zmiany cen dóbr lub dochodu konsumenta). Wybory konsumenta dotyczą jedynie kombinacji osiągalnych dla niego w danym okresie czasu.

Linię budżetową konsumenta możemy wyznaczyć wychodząc od równania ograniczenia budżetowego:

(1) DP = Q_x • P_x + O_y • P_y

Dzieląc równanie (1) przez P_y otrzymujemy,

Odejmując obustronnie w równaniu (2) wielkość Q_x • PJP_y otrzymujemy:

= Q_y, lub inaczej • Q

^ x

Jeżeli Q_x = 0, wtedy Q_y = DP/P_y (punkt A na wykresie 44). Jeżeli Q_y = 0, wtedy Q_x = DP/P_x (punkt B na wykresie 44).

Nachylenie linii budżetowej wyznacza stosunek cen dwóch dóbr. W naszym przykładzie stosunek ten wynosi P/P_y = 5/3

OPTIMUM

Konsument jest podmiotem gospodarczym działającym w sposób racjonalny. Oznacza to, że podejmując decyzje odnośnie konsumpcji konsument konfrontuje swoje oceny subiektywne (odczucia) dotyczące zadowolenia osiąganego _z konsumowania danych kombinacji dóbr z faktycznymi możliwościami ich realizacji. Możliwości te są zawsze ograniczone przez dochody konsumenta oraz przez dane ceny rynkowe dóbr.

Uwzględniając swoje preferencje dotyczące kombinacji dóbr możliwych do osiągnięcia ze względu na posiadane zasoby, konsument poszukuje sytuacji optymalnej, która umożliwi mu osiągnięcie maksymalnych korzyści z konsumpcji.

Sytuacja taka oznacza równowagę konsumenta - konsument nie jest wówczas zainteresowany w zmianie osiągniętej kombinacji konsumowanych dóbr.

Zgodnie z zasadą nienasyconości konsument zawsze chciałby znajdować się na możliwie najwyższej krzywej obojętności. Równocześnie napotyka on na ograniczenia w postaci dochodu oraz cen rynkowych konsumowanych dóbr, wyznaczanych przez linię budżetową.

Punkt, w którym konsument maksymalizuje zadowolenie z konsumpcji znajduje się na najwyższej krzywej obojętności możliwej do osiągnięcia przy danych ograniczeniach. Jest to punkt styczności linii budżetowej z krzywą obojętności.

Wykres 45. Optimum konsumenta

0 50 100 150 200 250 300 350 Q_x (kg jabłek

w miesiącu)

W naszym przykładzie liczbowym konsument osiąga optimum w punkcie E (wykres 45) konsumując 125 kg jabłek oraz 290 kg pomidorów.

Punkt optimum konsumenta charakteryzuje się tym, że marginalna stopa substytucji (MSS) równa się stosunkowi cen dobra X (jabłek) do dobra Y (pomidorów):

103