Image 95

stwierdzić, że zakład mały produkowałby produkcję Q₄ po koszcie wyższym aniżeli zakład średni.

(6)    Między wielkościami produkcji Q, i Q₄ istnieje taka wielkość produkcji, dla której koszty całkowite jej wytworzenia w zakładzie małym i średnim są równe. Taką wielkością produkcji jest Q₃. Punkty przecięcia Q₃ z K,K’, oraz z K₂K’₂ znajdują się na tej samej linii jednakowego kosztu C₃. Tak więc KC, (obliczany wzdłuż K.K*,) dla produkcji Q₃ wynosi C₃, natomiast KC₂ (obliczany wzdłuż KjK’.,) dla produkcji Q₃ wynosi także C₃. Wynika z tego, że dla wielkości produkcji Q₃ koszty całkowite są równe - KC, = KC₂, co oznacza, że dla wytworzenia tej wielkości produkcji równie efektywnym jest zakład mały jak i średni. Krzywe KC, i KC₂ przecinają się dla wielkości produkcji Q₃ (punkt G na wykresie B).

(7)    W podobny sposób możemy analizować kształtowanie się kosztów porównując zakład średni i duży. W tym wypadku KC₂ = KC₃ przy wielkości produkcji Q₅. Punkty przecięcia się i K₃K’₃ z Q₅ znajdują się na tej samej linii jednakowego kosztu C₅.

PODJĘCIE DECYZJI O NOWYM PRZEDSIĘBIORSTWIE

Dotychczas poznaliśmy kształtowanie się kosztów w zależności od rozmiarów produkcji oraz w zależności od wielkości przedsiębiorstwa. Uwzględniając powyższe zależności producent podejmuje decyzję utworzenia przedsiębiorstwa w wybranej branży produkcji. Z przeprowadzonej analizy rynku wynika, że sprzedaż produkcji wytworzonej przez planowane przedsiębiorstwo w ciągu całego okresu jego funkcjonowania nie przekroczy wielkości produkcji Q₃.

Jak wielkie, z punktu widzenia minimalizacji kosztów, powinno być to przedsiębiorstwo? Analizując wykres B stwierdzamy, że powinno to być przedsiębiorstwo małe, bowiem posiada ono, w porównaniu do firm o większych rozmiarach, najniższy poziom kosztów.

Jeżeli badanie rynku wskazuje, że rozmiary sprzedaży będą oscylować między Q₃ i Q₅ wówczas należy wybrać średnią wielkość przedsiębiorstwa. W przypadku, kiedy wielkość sprzedaży może przekroczyć Q₅ należałoby wybrać zakład duży.

Dla celów planowania długookresowego znaczenie mają tylko pewne odcinki krótkookresowych krzywych kosztów. Z połączenia tych odcinków powstaje krzywa kosztów całkowitych (KC) w długim okresie czasu:

-    na krzywej KC, znaczenie ma tylko odcinek AG (po przekroczeniu Q₃ zakład mały przestaje być ekonomiczny),

-    na krzywej KC₂ istotny jest odcinek GH, natomiast na krzywej KC₃ odcinek powyżej punktu H.

W analizowanym przypadku trzech zakładów różnej wielkości, krzywa KC w długim okresie czasu przybiera postać krzywej AGHKC₃

Znając przebieg kosztów całkowitych możemy wyznaczyć kształtowanie się kosztów przeciętnych w długim okresie czasu, pamiętając, że KCP = KC/Q.

Z wykresu 92B wynika, że dla każdej wielkości produkcji mniejszej od Q₃ koszt całkowity zakładu średniego (KC₂) jest większy od kosztu całkowitego zakładu małego (KC,) - KC₂ > KC,. W konsekwencji koszt całkowity przeciętny zakładu średniego (KCP₂) jest większy od kosztu całkowitego przeciętnego zakładu małego (KCP,) - KCP₂ > KCP,. Ponieważ dla wielkości produkcji Q₃ koszty całkowite są sobie równe (KC, = KC₂), także koszty przeciętne zrównują się ze sobą - KCP, = KCP₂.

W podobny sposób wyznaczamy relacje między KCP₂ i KCP₃. Dla wielkości produkcji zawartych między Q₃ i Q₅ otrzymujemy: KC₃ > KC₂, stąd KCP₃ > KCP₂. Dla rozmiarów produkcji Q₅ następuje zrównanie się kosztów całkowitych i kosztów przeciętnych: KC₃ = KC₂, oraz KCP₃ = KCP₂.

Powyższe zależności przedstawia wykres 94.

Wykres 94. Krzywe kosztów przeciętnych

W przypadku trzech rozmiarów zakładów krzywa kosztów przeciętnych w długim okresie czasu składa się z trzech odcinków krzywych krótkookresowych, zaznaczonych na wykresie linią ciągłą.

DŁUGOOKRESOWE KOSZTY CAŁKOWITE I PRZECIĘTNE

Rozważany przykład trzech wielkości przedsiębiorstw można uogólnić. Teoretycznie istnieje nieskończenie wiele przedsiębiorstw o różnej wielkości i każde z nich posiada odpowiednią krzywą kosztów całkowitych i kosztów przeciętnych. Traktując koszt stały w długim okresie czasu jako zmienną ciągłą otrzymujemy nieskończenie wiele możliwych wielkości zakładów. W rezultacie każda krótkookresowa krzywa kosztów całkowitych (KC,, KC₂.....KC_n) staje się punktem na

krzywej kosztów całkowitych w długim okresie czasu, która także przybiera charakter linii ciągłej (wykres 95).

191