IMG00212

I. Obliczenia wytrzymałościowe w przypadku obciążeń stałych

Tablica 16.2. Własności wytrzymałościowe i zmęczeniowe niektórych metali nieżelaznych w podwyższonych temperaturach

Nazwa lub oznaczenie materiału		Orientacyjny skład chemiczny	Stan	Wytrzymałość na rozciąganie Rm (Rr\ MPa
				w temperaturach, °C
				20	100	150	200	250	300	400
Dural PA7		4 Cu; 1,6 Mg	przesycony	460	440	400	340	230
Durale po obróbce plastycznej	PA9	1,7 Cu; 2,4 Mg, 6 Zn	naturalnie starzony	570	500	400	310	240
	PA30	1,4 C; 2,1 Cu; 1,6 Mg	naturalnie starzony	460	440	400	320	240	160
	PA33	1 Si; 4,6 Cu; 0,6 Mg; 0,8 Mn	naturalnie starzony	490	460	400	320	200	120
Brąz aluminiowy Al-Ni-Fe		10 Al; 5 Ni; 5 Fe		800			760		670	490
Stopy Al odlewy		2,4 Si; 1,3 Cu; 0,87 Ni	sztucznie starzony	270					75	40
	Al-Si-Cu	4,6 Cu; 2,8 Si		160	150		140		95

Aby uzyskać zmniejszenie spadku własności wytrzymałościowych w wyższych temperaturach, dodaje się do stali dodatki stopowe, jak chrom, nikiel, molibden, wanad, wolfram itp. Badania zmęczeniowe przeprowadzone w podwyższonych temperaturach wykazują znaczne obniżenie się wytrzymałości zmęczeniowej Z ze wzrostem temperatury.

Metale kolorowe i ich stopy wykazują zmniejszenie wytrzymałości już w temperaturze do 60°C. Własności wytrzymałościowe i zmęczeniowe stali i żeliw w podwyższonych temperaturach podano w tabl. 16.1, niektórych zaś metali nieżelaznych - w tabl. 16.2.

16.2. Pełzanie materiałów i relaksacja naprężeń

W czasie pracy elementów maszyn w podwyższonych temperaturach obserwuje się - oprócz zmniejszenia wytrzymałości - także powolne zwiększenie odkształceń, mimo że obciążenie w tym czasie nie ulega zmianie. Zjawisko to nosi nazwę pełzania.

Z pełzaniem materiału związane jest zjawisko relaksacji, tj. zmniejszanie się naprężeń w miarę upływu czasu pracy przy zachowaniu nie zmienionych wymiarów ciała.

212