img065

118 ROZDZIAŁ 12 Sprzęt ortopedyczny i pomocniczy

•    Szyny (łuski): statyczne/spoczynkowe (zapobiegają nadmiernej ruchomości i stabilizują stawy) lub czynne/ruchome (pomagają w poprawieniu funkcji kończyny).

Obuwie

Bóle stóp są powszechne - mogą być spowodowane chorobą stawów lub uszkodzeniem nerwów w niezaopatrzonych w sprzęt strukturach, przyjmujących na siebie ciężar ciała. Dla zapobiegania dystalnemu bólowi we wczesnej chorobie stawu w przypadku podwichnięcia kości skokowej, noszenie dobrego obuwia jest nie tylko ważne, ale też tanie, skuteczne i pomocne. Wielu lekarzy nie zdaje sobie sprawy z tego, jak przepisanie wygodnego obuwia może zmienić życie osoby z bolesnymi stopami.

Rozwój produkcji luźnego obuwia zwiększył jego dostępność i dlatego obecnie istnieje mniejsze zapotrzebowanie na buty ortopedyczne szyte na miarę.

•    Wkładki ortopedyczne:

-    Podparcie sklepienia podłużnego stopy: stosowane przy zwykłym płaskostopiu, ucisku bocznym nerwu podeszwowego i prewencji podwichnięcia walgizującego stopy, występującego w reumatoidalnym zapaleniu stawów.

-    Wkładki metatarsalne: przenoszą nacisk z głowy kości śródstopia na trzon w celu odciążenia stawu śródstopno-paliczkowego i uniknięcia jego podwichnięcia. Mogą być potrzebne większe buty, aby uniknąć modzeli na grzbiecie palców, wcześniej powinno się wypróbować wkładki z gąbki poliuretanowej, które mogą okazać się skuteczne.

-    Wkładki piętowe: po urazie piety, w bólach stopy i w zapaleniu roz-cięgna podeszwowego. Nowe materiały z użyciem podkładek tłumiących wstrząsy mogą być użyteczne w zapobieganiu bólom pięt.

•    Buty nietypowe:

-    Buty podwyższone: używane dla wyrównania skrótu kończyny dolnej. Równa długość kończyn dolnych jest konieczna do zapewnienia prawidłowej fazy przeniesienia podczas chodu, ale zazwyczaj wystarczy podniesienie podeszwy o połowę różnicy. Różnica mniejsza od I cm nie wymaga tego typu korekty.

-    Luźne obuwie: jest to powiększone obuwie dla osób ze zniekształceniem stopy. Buty te są lekkie, mają przyczepne, nieślizgające się podeszwy i szerokie cholewki ułatwiające ubieranie. Są one dość tanie w produkcji i służą przy większości zniekształceń, mają dosyć miejsca na założenie wkładki, wcześniej należy jednak to sprawdzić.

- Buty na miarę: wykonane na indywidualne zamówienie, dopasowane do znacznych zniekształceń, mogą spełnić rozmaite funkcje, począwszy od butów twardych do lekkich i wygodnych. Są one drogie w produkcji oraz wymagają miary i przymiarki, zanim zostaną ostatecznie wykonane. Ten długi czas potrzebny na dopasowywanie jest przyczyną ich wysokiego kosztu.

Gorsety

•    Kołnierze ortopedyczne: stabilizują szyję i zmniejszają ból, ale w rzeczywistości nie zapobiegają ruchom. Aby naprawdę skutecznie unieruchomić głowę, koniecznie trzeba użyć wyciągu czaszkowego lub kołnierza typu „halo”. Zmniejszają one skurcze mięśni w pierwszych dniach po urazie kręgosłupa szyjnego lub w chorobie reumatycznej. Należy je dopasować, zanim pacjent zostanie zaintubowany lub znieczulony.

•    Gorsety: ogólnym wskazaniem jest ostre wypadnięcie krążka między-kręgowego (dysku) ze zwiększonym napięciem mięśni oraz wzmocnienie przedniej ściany jamy brzusznej. Kamizelki polietylenowe używane są ze zmiennymi sukcesami w bólach kręgosłupa w przebiegu osteoporozy i przy zapobieganiu niekorzystnemu wpływowi na oddychanie postępującego osłabienia mięśni tułowia, jakie widuje się w dystrofii mięśniowej itp.

•    Tutory na nadkłykcie: zakładane na łokieć dla odciążenia przyczepów mięśni zginaczy i prostowników oraz w przypadkach tzw. łokcia tenisisty i łokcia golfisty; przenoszą one podczas silnego uchwytu efektywny punkt przyczepu mięśnia położony pod tutorem na uciśnięty tutorem brzusiec mięśnia, umożliwiając tym samym pracę lub grę.

Szyny (łuski)

Funkcją szyn (łusek) jest:

•    Stabilizacja stawów.

•    Zmniejszenie bólu i stanu zapalnego poprzez unieruchomienie.

•    Ustawienie kończyny w najlepszej funkcjonalnej pozycji.

•    Ochrona stawów, prowadząca do pewnego ich używania.

•    Zapobieganie późniejszym zniekształceniom lub ich zmniejszenie.

Okresowe zaopatrzenie w szyny stosowane jest do zwiększenia zakresu

ruchów w zwalczaniu przykurczów stawów i ścięgien. Zmniejszy ono

każdy znaczny przykurcz, jeżeli towarzyszy mu intensywna terapia fizykalna. Kończyna jest prostowana do maksymalnego położenia przy