IMG00370

370

Tabl. 19.4.6. Zalecenia do korzystania z szeregów

tolerancji

Szereg tolerancji	Wyroby
5,6	Urządzenia o podwyższonej dokładności lub pracują-
	ce w ciężkich warunkach. Obrabiarki normalnej do-
	kładności
7,8	Urządzenia o normalnej dokładności
9	Urządzenia drugorzędne lub o napędzie ręcznym

Tabl. 19.4.7. Przykłady wyznaczenia szeregów tolerancji oraz sposoby obróbki mechanicznej do ich osiągnięcia

Szereg tolerancji	Wykorzystanie
7,8	Prostoliniowość, płaskość Płaszczyzny łączenia reduktorów, płaszczyzny oporowe reduktorów (frezowanie, struganie)
5,6	Okrągłość, walcowość i zarys przekroju wzdłużnego powierzchni walcowej Powierzchnie osadzenia łożysk na wałkach i w korpusach (szlifowanie)
7,8	Równoległość Osie otworów w korpusach reduktorów dla przekładni 7...10 klasy dokładności, powierzchnie pokryw bocznych dotykające łożysk (roztaczanie)
7,8	Prostopadłość, bicie osiowe Odsądzenia wałów i kołnierzy w korpusach, dotykające łożysk tocznych, boczne powierzchni piast, tulei dystansowych, osi otworów w korpusach reduktorów stożkowych (szlifowanie, roztaczanie)
5,6 7,8	Prostopadłość, bicie osiowe Powierzchnie wałów dla osadzenia kół zębatych 6 i 7 klasy dokładności (szlifowanie) Powierzchnie wałów dla osadzenia kół zębatych 8 i 9 klasy dokładności (zgrubne szlifowanie, toczenie)

4. Przy graficznym oznaczeniu tolerancji:

-    ramki tolerancji należy rysować linią ciągłą cienką;

-    wymiary ramki i jej pól powinny zapewnić możliwość czytelnego wpisywania wszystkich danych;

-    wysokość liter i cyfr wpisywanych w ramki powinna być równa wysokości liczb wymiarowych;

-    ramki należy umieszczać na rysunku w położeniu poziomym (w przypadkach koniecznych dopuszcza się wykonanie ramki pionowo w taki sposób, aby zapewnić normalne odczytywanie rysunku);

-    ramkę tolerancji łączy się z linią zarysu elementu tolerowanego (lub jej przedłużeniem) linią zakończoną strzałką;

-    strzałka powinna być zwrócona w kierunku, w którym odchyłka ma być mierzona;

-    linię łączącą należy prowadzić od lewej strony ramki tolerancji (w przypadkach uzasadnionych dopuszcza się prowadzenie linii łączącej od prawej strony ramki).

Elementy odniesienia należy oznaczać zaczernionym lub pustym trójkątem, połączonym z ramką tolerancji za pomocą linii łączącej. Trójkąt oznaczający element odniesienia powinien być równoramienny o wysokości w przybliżeniu równej wysokości liczb wymiarowych. Podstawę trójkąta umieszcza się na linii zarysu lub na pomocniczej linii wymiarowej będącej przedłużeniem linii zarysu elementu. Jeżeli trójkąta nie można połączyć z ramką tolerancji, to element odniesienia należy oznaczyć wielką literą umieszczaną w ramce. Tę samą literę wpisuje się w trzecim polu ramki tolerancji.

Jeżeli tolerancja dotyczy powierzchni lub jej zarysu, a nie osi elementu lub płaszczyzny symetrii, to trzałkę kierunku mierzenia tolerancji oraz trójkąt elementu odniesienia należy umieszczać w pewnej odległości od linii wymiarowej (rys. 19.4.2).

^a) \/\0,Q4\    [    b) \/\0,04\ab\

--		3			—
		0					ii

Rys. 19.4.2. Oznaczanie tolerancji kształtu i położenia

Jeżeli tolerancja odnosi się do osi lub płaszczyzny symetrii określonego elementu, to strzałka kierunku mierzenia tolerancji oraz trójkąt elementu odniesienia powinny znajdować się na przedłużeniu linii wymiarowej odpowied-nego wymiaru. W takim razie trójkąt elementu odniesienia może zastępować strzałkę linii wymiarowej (rys. 19.4.3).

Rys. 19.4.3. Oznaczanie tolerancji kształtu i położenia

Jeżeli elementem odniesienia jest oś wspólna lub płaszczyzna symetrii wspólna, to trójkąt należy umieścić na osi (płaszczyźnie symetrii) wspólnej (rys. 19.4.4).

\/\0,04\ A |

Rys. 19.4.4. Oznaczanie tolerancji kształtu i położenia

Jeżeli dwa elementy przedmiotu tworzą element odniesienia wspólny (np. oś wspólna), to każdy element należy oznaczyć oddzielnie wielką literą, a w trzecim polu ramki tolerancji wpisać te litery rozdzielając je poziomą kreską. Jeżeli kolejność wykorzystania elementów odniesienia nie jest ważna, to literowe oznaczenie elementów odniesienia należy wpisywać w tym samym (trzecim) polu ramki tolerancji w kolejności alfabetycznej oznaczeń elementów odniesienia bez rozdzielającej kreski.