350

350

350

Tabl. 19.4.6. Zalecenia do korzystania z szeregów

tolerancji

Szereg tolerancji	Wyroby
5,6	Urządzenia o podwyższonej dokładności lub pracują-
	ce w ciężkich warunkach. Obrabiarki normalnej do-
	kładności
7,8	Urządzenia o normalnej dokładności
9	Urządzenia drugorzędne lub o napędzie ręcznym

umieszczaną w ramce. Tę samą literę wpisuje się w trzecim polu ramki tolerancji.

Jeżeli tolerancja dotyczy powierzchni lub jej zarysu, a nie osi elementu lub płaszczyzny symetrii, to strzałkę kierunku mierzenia tolerancji oraz trójkąt elementu odniesienia należy umieszczać w pewnej odległości od linii wymiarowej (rys. 19.4.2).

Tabl. 19.4.7. Przykłady wyznaczenia szeregów tolerancji oraz sposoby obróbki mechanicznej do ich osiągnięcia

	/	0,04
|				|
	—

Rys. 19.4.2. Oznaczanie tolerancji kształtu i położenia

Jeżeli tolerancja odnosi się do osi lub płaszczyzny symetrii określonego elementu, to strzałka kierunku mierzenia tolerancji oraz trójkąt elementu odniesienia powinny znajdować się na przedłużeniu linii wymiarowej odpowied-nego wymiaru. W takim razie trójkąt elementu odniesienia może zastępować strzałkę linii wymiarowej (rys. 19.4.3).

Rys. 19.4.3. Oznaczanie tolerancji kształtu i położenia

Szereg tolerancji	Wykorzystanie
7,8	Prostoliniowość, płaskość Płaszczyzny łączenia reduktorów, płaszczyzny oporowe reduktorów (frezowanie, struganie)
5,6	Okrągłość, walcowość i zarys przekroju wzdłużnego powierzchni walcowej Powierzchni osadzenia łożysk na wałkach i w korpusach (szlifowanie)
7,8	Równoległość Osie otworów w korpusach reduktorów dla przekładni 7-^10 klasy dokładności, powierzchnie pokryw bocznych dotykające łożysk (roztaczanie)
7,8	Prostopadłość, bicie osiowe Odsądzenia wałów i kołnierzy w korpusach, dotykające łożysk tocznych, boczne powierzchni piast, tuleji dystansowych, osi otworów w korpusach reduktorów stożkowych (szlifowanie, roztaczanie)
5,6 7,8	Prostopadłość, bicie osiowe Powierzchnie wałów dla osadzenia kół zębatych 6 i 7 klasy dokładności (szlifowanie) Powierzchnie wałów dla osadzenia kół zębatych 8 i 9 klasy dokładności (zgrubne szlifowanie, toczenie)

4. Przy graficznym oznaczeniu tolerancji:

-    ramki tolerancji należy rysować linią ciągłą cienką;

-    wymiary ramki i jej pól powinny zapewnić możliwość czytelnego wpisywania wszystkich danych;

-    wysokość liter i cyfr wpisywanych w ramki powinna być równa wysokości liczb wymiarowych;

-    ramki należy umieszczać na rysunku w położeniu poziomym (w przypadkach koniecznych dopuszcza się wykonanie ramki pionowo w taki sposób, aby zapewnić normalne odczytywanie rysunku);

-    ramkę tolerancji łączy się z linią zarysu elementu tolerowanego (lub jej przedłużeniem) linią zakończoną strzałką;

-    strzałka powinna być zwrócona w kierunku, w którym odchyłka ma być mierzona;

-    linię łączącą należy prowadzić od lewej strony ramki tolerancji (w przypadkach uzasadnionych dopuszcza się prowadzenie linii łączącej od prawej strony ramki).

Elementy odniesienia należy oznaczać zaczernionym lub pustym trójkątem, połączonym z ramką tolerancji za pomocą linii łączącej. Trójkąt oznaczający element odniesienia powinien być równoramienny o wysokości w przybliżeniu równej wysokości liczb wymiarowych. Podstawę trójkąta umieszcza się na linii zarysu lub na pomocniczej linii wymiarowej będącej przedłużeniem linii zarysu elementu. Jeżeli trójkąta nie można połączyć z ramką tolerancji, to element odniesienia należy oznaczyć wielką literą

Jeżeli elementem odniesienia jest oś wspólna lub płaszczyzna symetrii wspólna, to trójkąt należy umieścić na osi (płaszczyźnie symetrii) wspólnej (rys. 19.4.4).

		/	0,04	A
E	[_	i 1 j			-	. ^0śinoktełków U ~T

A

Rys. 19.4.4. Oznaczanie tolerancji kształtu i położenia

Jeżeli dwa elementy przedmiotu tworzą element odniesienia wspólny (np. oś wspólna), to każdy element należy oznaczyć oddzielnie wielką literą, a w trzecim polu ramki tolerancji wpisać te litery rozdzielając je poziomą kreską. Jeżeli kolejność wykorzystania elementów odniesienia nie jest ważna, to literowe oznaczenie elementów odniesienia należy wpisywać w tym samym (trzecim) polu ramki tolerancji w kolejności alfabetycznej oznaczeń elementów odniesienia bez rozdzielającej kreski.