IH4
czenia w jednostce organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczenia, czyli od dnia nawiązania stosunku pracy. Osoby podlegające ubezpieczeniu na zasadach dobrowolności zgłaszają chęć przystąpienia do ubezpieczenia w terminie wybranym przez siebie, a ci którzy chcą kontynuować ubezpieczenie emerytalne i rentowe po ich ustaniu mają U) dni na zgłoszenie tego faktu w jednostce organizacyjnej ZUS. Obowiązek imiennego zgłoszenia do ubezpieczenia spoczywa na płatniku składek.
Obowiązkowymi zadaniami płatników składek są: obliczanie i odprowadzanie składek do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, składanie miesięcznych raportów imiennych i korygujących raportów imiennych,
- składanie deklaracji rozliczeniowych oraz deklaracji rozliczeniowych korygujących.
Płatnicy składek zobowiązani są opłacać należności w formie bezgotówkowej. Oprócz składek na ubezpieczenia społeczne muszą też przekazywać do XI JS składkę na ubezpieczenie zdrowotne, na Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Opłacenie składki, przesłanie deklaracji rozliczeniowej i innych raportów miesięcznych musi być zrealizowane w tym samym terminie. W razie niedotrzymania terminów określonych w ustawie ZUS wymierza płatnikom składek dodatkową opłatę.
W nowym systemie emerytalnym zróżnicowano warunki wymagane do uzyskania prawa do emerytury w zależności od wieku, w jakim znajdował się ubezpieczony w chwili wejścia w życie nowych przepisów. Wszystkich ubezpieczonych podzielono na 3 grupy:
- osoby urodzone przed 1 stycznia 1949 r., czyli te, które w chwili uruchomienia nowego systemu ukończyły 50 rok życia, nabywają prawo do emerytury na starych zasadach38, czyli pod warunkiem osiągnięcia wieku emerytalnego
111 Jest to emerytura w tzw. systemie zdefiniowanego świadczenia.
(wymaga się osiągnięcia wieku 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn) ora/, wy kazania się odpowiednio długim tzw. stażem ubezpieczeniowym, wynoszącym odpowiednio 20 lat dla kobiet, 25 lat dla mężczyzn okresów składkowych i nie składkowych. Istnieje jednak możliwość przejścia na tzw. wcześniejszą emerytu rę po spełnieniu określonych warunków. Osoby z tej grupy nie mogą przystąpić do otwartego funduszu emerytalnego;
- osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r., ale przed 1 stycznia 1969 r., czyli te, które ukończyły już 30 lat, ale nie przekroczyły 50 roku życia i gdyby nie było reformy, nabyłyby prawo do emerytury do 31 grudnia 2006 r. - osoby te miały prawo wyboru, czy zostają w starym systemie emerytalnym, czy też przechodzą do nowego. Jeżeli ubezpieczony zadecydował o przystąpieniu do nowe go systemu, aby przejść na emeryturę musi osiągnąć wiek 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn, a wysokość jego emerytury będzie wynikała z kwot zaewiden cjonowanych na jego koncie w ZUS, kapitału początkowego oraz przeciętnego dalszego trwania życia. Ubezpieczony może, ale nie musi przystąpić do jednego z funduszy emerytalnych;
- osoby urodzone po 31 grudnia 1968 r. - te które nie ukończyły 30 roku ży cia - zostały automatycznie włączone do nowego systemu, co wiąże się z ko niecznościąprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego w ciągu 7 dni od chwili powstania obowiązku ubezpieczenia.
W Polsce, wprowadzając reformę emerytalną, zdecydowano się na system trójfilarowy (rys. 9.3).
I filar |
II filar |
III filar | ||
Fundusz Ubezpieczeń Społecznych |
Otwarte Fundusze Emerytalne |
PPE i IKE oraz inne formy dodatkowego oszczędzania na przyszłą emeryturę | ||
- obowiązkowy - umowa pokoleniowa - zarządzany przez państwo - indywidualne konta |
- obowiązkowy -kapitałowy - zarządzany przez prywatne instytucje - indywidualne rachunki |
-dobrowolny kapitałowy - zarządzany przez prywatne instytucje - indywidualne konta |
Rys. 9.3. System ubezpieczeń emerytalnych Źródło: opracowanie własne.
Emerytura będzie składała się z dwóch lub trzech części, które będą wyphi cane przez różne podmioty. Podmioty te gromadzą składkę na zasadach różnią cych się od siebie. W nowym systemie założono podział składki emerytalnej na